د نړۍ يو شمېر هېوادونو کې د چنګښو د مړينې له امله ملاريا ناروغي زياته شوې ده 

د لوی خدای ج په خلقت کې د ټولو موجوداتو شتون د يو او بل لپاره اړين دی او بيا د انسانانو لپاره سترې ګټې په کې نغښتې دي. ژوندي او غير ژوندي موجود په مستقيم او نامستقيم ډول انسان لپاره ګټه لري. 

چنګښې هغه موجودات دي، چې د دوی خوراک مضرې غوماشې او په ځانګړې ډول د ملاريا غوماشي دي. که چېرې يوه سيمه يا هېواد کې د ملاريا ناروغۍ چټکتيا ډېريږي، نو له لاملونو يې يو هم د چنګښو کمښت دی. 

د مرکزي امريکا په يو شمېر هېوادونو کې هغه مهال د ملاريا ناروغي ډېره پراخه شوه، چې د کبانو نېونې په پار د اوبو ډنډو او سمندرونو کې چاودېدونکي توکي استمعال او پايله کې يې په زيات شمېر چنګښې له منځه لاړې. 

چنګښې په ډېر شمېر سره د ملاريا غوماشي، د هغوی هګۍ او بچيان خوري او د چنګښو له منځه تک سره شونې ده، چې ملاريا ناروغي ډېره پراخه شي. دا مسله د مرکزي امريکا په پاناما، کوسټاریکا، پيرو، چيلي او ځيني نورو  هېوادونو کې عملاً پېښه شوې ده.