(مُشت نمونه يې خروار) په خوست کې د ولسي جرګې ټاکنې!
ډاکټر نېک محمد ويال
خوست د هېواد په سويل ختيځ کې د امن، سوله ييزو، پرمختللو او حکومت پلوه ولايتنو له ډلې څخه دی. په خوست ولايت کې نسبي سوله تامين ده، د نارينو او ښځينو د زده کړو بهير يې په لېرې پرتو ولسواليو کې هم ښه روان دی، خلک يې په اقتصادي لحاظ ښه دي، پرمختګ په کې شوی دی او لنډه دا چې ځوان قشر يې زده کړې لري او سياسي فکر يې ملي او لوړ دی.
په ولسي جرګه کې خوست ولايت پنځه څوکۍ لري، چې څلور د نارينو او يوه د ښځو لپاره ځانګړې شوې ده. د ولسي جرګې سږنيو ټاکنو ته په خوست ولایت کې تر پنځوسو زياتو کسانو ځانونه نوماند کړي وو، چې ترمنځ يې ډېری ځوانان وو. خوستيان د خوست نوماند ښه پېژني. د ولسي جرګې ټاکنو تهد خوست ولايت نوماندان يا په تېره دوره کې د جرګې غړي وو، يا یې د ولايتي شورا غړيتوب درلود او يا يې هم په مدني، علمي او نورو برخو کې تجربې درلودې.
دا چې د خوست دغه نوماندانو خوستي ولس ته په تېر کې څه کړي دي او يا نه، هری خوستی پرې خبر او پوهيږي. د ولسي جرګې په تېره دوره کې د خوست ولايت څخه د پنځو استازو کړنې، د ستونزو حل، د خوستيانو غږ اوريدل، خپل پالنه، رېښتنې او د روغو ژمنې، شخصي او ملي ګټې څرګندې دي او خوستيانو تجربه کړي دي.
خوستيانو خپل پخواني استازي او د چوپړ په نوم نورې راپورته شوې څېرې مطالعه کړې او دا ځل به يې داسې پرېکړه کړې وای، چې د بيلګې په ډول به يې رېښتني او غوره کسان خپل استازي ټاکلي وای. خو د حکومت او ټاکنو کمېسيون دننه پراخه اداري فساد لامل شو، چې خوستی ولس يو ځل بيا د نامشروع پانګوالو او فسادګرو په لومو کې بند شي. په ټوله کې افغانستان يو غريب هېواد دی او خلک يې له فقر څخه ځوريږي. دا چاره په خوست کې هم شتون لري. د خوست پوه او زده کړه لرونکی قشر د مادياتو څخه بې پروا دي او د ملي کټو لپاره تيار دي، چې خپلې پانګې قرباني کړي، خو بې زده کړو او په لېرو سيمو کې پرته قومونه يې د سياست له ډګر يو څه لېرې دي او په اسانۍ سره د پيسو او مادياتو په لومو کې بندېدی شي.
په خوست ولايت کې د ولسي جرګې د ټاکنو څخه وړاندې، د ټاکنيز کمپاين پر مهال او د ټاکنو په ورځ؛ يو شمېر نوماندانو، انسانان او د دوی رايې په پيسو اخېستې وې. داسې سرچينې شتون لري، چې په خوست ولايت کې ځينو نوماندانو له زرو افغانيو څخه نيولي بيا تر شل زره افغانيو پوري يوه رايه اخېستله. معامله داسې وه، چې رايه ورکوونکي په له رای پاڼې عکس اخېستو، د نوماند کس ته به يې ښکاره کولو او ورسره ژمنه شوې پيسې به يې تر لاسه کولې.
دا معمول دی، چې په خپله سيمه او کلي کې، د نورو سيمو په پرتله د يو کس نفوذ، اغېز او رایې ډېرې وي. خو په خوست داسې هم شوي، چې يو نوماند په خپل کلي کې تر پنځوسو رایې اخېستې دي او د بلې سيمې نوماند چې د پيسو معاملې يې کړې وې، تر څلورو سوه رایې تر لاسه کړې وې.
لکه څه ډول مو چې وړاندې وويل، چې خوست هم په امن ولايت دی او هم يې خلک لوستي دي. نو کله چې په خوست کې داسې وضعيت وي، نو په ناامنه او وروسته پاتې ولايتونو کې به څه حال وي او په کوم ډول به ټاکنې تر سره شوې وې. دري متل دی چې، مُشت نمونه خروار!
