پوهنمل محمود نظری
استادخلیلي د هیواد وضعې په هلکه په طنز وايي :
در این حدیقه یکی نیست تا نماید فرق
نوای بلبل و قمری ز شور زاغ و زغن
نه آن حریف، که گوید به نظم من به به
نه آن رفیق، که خواند به نثر من احسن
په دې بڼ کې یو نشته چې توپير وکړي
ریز د بلبل اوقمري سره دکغکِغ د کارغه او زغن
نه هغه حریف، چې ووايي زما په نظم واه واه
نه هغه ملګری، چي ووايي زما په نثر احسن
خلیلي د ملګرو میلتونو د سازمان د راز پرده پورته کوي او په طنز وايي دا ښکلې ماڼۍ یو قفس دی چې هلته يې د سولې ملایکه بندي کړې ده. د هغه د رنګا رنګو بیرغونه په رپیدومه غولیږئ ، دا ه د مکر مقام دی ،هغه د زورواکو وسله ده او نا دارو هیوادو ته لکه بې ثمره وله ده چې هیچکله میوه نه ورکوي، دا ښکلی ماڼۍ منځ خالي لوړ اوازه ډول دی
حرفی است دروغ دعوی صلح
وآن انجمن حقوق سازان
بازیگر قدرت است و تذویر
سر تا سر آن بلند ایوان
درواغ ده خبره دعوا د سولی
اوهغه انجمن د حقوق سازان
لوبغاړی د واک دی او تذویر
ډک ترې هغه لوړ ساختمان
بیا ددې سازمان کړو ته ګوته نیسي او دی پوښتونو ته ،چې د هغه موخه څه شي ده ؟ د چا په چوپرکې ده ؟ او دچا لپاره کار کوي ؟ ځوابونه وايي :
اندرین کاخ مجلل همه نقش است به سنگ
از مسارات و حقوق بشر و صلع امم
گر مساوات همین است که ما می بینیم
نکند فرق به انسان چه وجودش چه عدم
اگر از غرب تنی چند بیفتد به بنــــــــــــد
چه فغانها که از این کاخ نخیزد پی هم
لیک یک کشور آزاد چو غلتید بخون
کس ندیدست در ابروی کسی اینجاخم
کس نپرسید که این ملت افغان ز چه رو
دم سپارد به دم خنجر خونخوار ستم
د دې ښکلې ماڼۍ ټول نخشونه دی پر ډبره
دمساوات ، د بشردحقوقو ب او سوله د امم
که مساوات همدا وی چې موږ يې وینو
په انسان یې توپیر نشته د شتون او عدم
چې د لویدیځوالو څو تنه ولوېږی زندان ته
څه چغې چې نه راپورته کیږي له ماڼۍ څخه پی هم
لاکن که یو ازاد هیواد ډوب شي په وینو کې
چا نه دی لیدلی تراوسه دهغه په اوریځو کې خم
څوک نه پوښتي چې دا افغان ملت په څه
وژل کیږي د خنجر په څوکه د ستم
هغه په لاندی بولله کې د یو ملت دخلکو تر منځ ډیر زیات توپیر په طنز سره داسې بیانوي :
آن یکی مرکب رهوار خریده ز سویس
همچو طاووس خرامانشده سوی چمنا
واندگر پای پر از آبله تا نیمۀ شب
شده از بلخ روان گرسنه سوی شرنا
وانیکی را شده گر یک دو نفس خوابْ گران،
به مداوا شده تا لندن و پاریس و بنا
واندگر داده اگر جان به ره کشور خویش،
نیست یک پارچه تا بستهکنندش ذقنا
شهر ما کشور اضداد بود بی کم و کاست
بس غرایب که در آن است به سرّ و علنا
کاخهایی است در این شهر به تقلید یورپ
که رسیده سر آن تا غرفات پرنا
همچو آن وصلۀ رنگین که ز اطلس بندند
چند جا نامتناسب به کهن پیرهنا
هغه یو تیز رفتاره خر رانیوی له سویسه
لکه طاووس خرامان ځي په لوري د چمنا
او هغه بل په تڼاکو پښو تر نیمو شپو
له بلخ څخه رهی سو په خوا د شرنا
دهغه یو چې لږ دروندسو خوب
درملنې ته ځي خواته د لندن ، پاریس اوبنا
هغه بل چې ځان له وطنه قربان کړ
ورته نشته یوه ریښکۍ چې یې وتړي ذقنا
زموږ هیواد د دضدونو هیواد دی
ډیر غرایب لري چي دی پټ او علنا
په دې ښار کې لکه یوروپ شته ماڼۍ
چي رسیږي د هغه سر تر غرفات پرنا
لکه هغه رنګینه اطلسی پینه چې ګنډل شوی وی
څو ځایه نامتناسب په زاړه پيرهنا
نوربیا
