قالین بافی؛ صنعت بومی و اصیل باشنده گان افغانستان

قالین بافی از جمله صنایع مهم و قدیمی افغانستان به ویژه باشنده گان شمال این کشور می باشد.

صنعت قالین بافی و بافنده گی در جغرافیای افغانستان به بیش از 1000 سال قبل از میلاد میرسد و از آن زمان تا اکنون این صنعت در میان اقوام مختلف ساکن افغانستان به ویژه ترکمن ها مروج است و قالین سازان مشهور افغانستان ترکمن ها می باشند مگر در بین سالهای مهاجرت به پاکستان، ایران و جنگ های داخلی بیشتر در بین سایر اقوام نیز مروج گردید.

افغانستان در حال حاضر دارای بیش از 250 شرکت تولید کننده قالین فعایت دارد که سالانه بیش از 550 هزار متر قالین به ارزش بیش از200 میلیون دالر تولید دارد و حدود 81250 نفر مشغول به بافتن قالین هستند.

تعداد مجموعی دستگاه قالین بافی درین کشور به بیش از 40 هزار عدد دستگاه میرسد که توانسته است در آمد قابل ملاحظه را برای بافنده گان و تاجران داشته باشد و در کنار آن شماری از مردم را به خود مشغول سازد.

قالین افغانستان از لحاظ رنگ گل و دیزاین بیشتر از 500 نوع قالین در سراسر افغانستان ساخته می‌شود.

هرچند در کشور صنعت پرور ما افغانستان انواع قالین ، گلیم و سطرنجی ساخته می شود اما در ذیل برخی از معروف ترین آنها را نام می برم.

قالین قرقین، قالین آقچه، قالین چوب باش، قالین هراتی، قالین بلوچی، قالین قزل اعیاق، قالین دو تار گل، قالین ادرسکن، قالین ساورقی، قالین قلعه زالی، قالین اندخویی، قالین واس برکلی، قالین گل پلیت دار، قالین دولت‌آبادی، قالین تخته رنگ، قالین خال محمدی، قالین اندخوی، قالین خواجه رواشی، قالین باغچه‌ کندزی، انواع قالین دیواری و غیره می‌باشد که این قالین‌ها در ولایات کندز، بلخ، جوزجان، فاریاب، بادغیس، هرات، فراه و کابل بیشتر بافته می ‌شوند.

پس از مهاجرت شهروندان افغانستان به ایران و پاکستان صنعت قالین ‌بافی را در این دو کشور نیز بیشتر رونق دادند و همین سبب شد تا قالین افغانستان از رده نخست به مقام دوم و سوم نزول کند.

یکی از دلایل اصلی نزول قالین از رده نخست به دوم وسوم محاط به خشکه بودن افغانستان است زیرا ایران و پاکستان راه دریایی داشته و محصولات گمرکی راه دریایی خیلی کم است تاجران قالین افغانستان، قالین‌های خود را حتا تا کنون به نام این دو کشور صادر می ‌نمایند.

اما در این اواخر وزارت تجارت و صنایع افغانستان تدابیر و راهکارهایی را روی دست گرفته تا بتواند دو باره این صنعت را رشد داده و محصولات افغانستان را به نام و مارک افغانستان از طریق بندر چابهار به بازارهای جهانی عرضه نماید که با عملی شدن آن به رقم در آمدهای افغانستان از این صنعت نفیس تغییرات چشمگیری خواهد آمد.

در کنار قالین گلیم دومین صادرات فرش افغانستان را تشکیل می‌دهد که بیشتر در ولایت های شمالی، شمال غربی و هزاره جات بافته می شود. همچنین فرش سطرنجی توسط باشنده گان شمالی کشور از پنبه خالص ساخته می‌شود.
همچنین نمد که از پشم و موی حیوانات اهلی ساخته می شود نیز یکی از صنایع خوب کشور است که بیشتر کوچی ها و هزاره ها آن را می بافند و از آن استفاده می کنند.