Rohi.af - Afghan Media Center - روهي خبري اژانس -A9 (اسلام و مسلمانان در ترکیه)

تصادفاً در میان جمعی از فرآورده های مدارس حقانیه ی پاکستانی و دیوبندی، به سخنانی گوش می دادم که تنی چند از آخوندک ها و اخوانیست ها، ذوق زده از پیروزی رجب طیب اردوغان می گفتند و شکر به جا می آوردند.

در سالیان جنگ های آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه ی ناگورنا قره باغ، تنظیم های جهادی افغانستان که روی گوشت و پوست افغانان، مسلط شده بودند، برای ادای دین، اما با قیمت های مشخص، افراد زیادی را به جبهات آذری ها و ارامنه می فرستند. این که این افراد، به چه میزانی در موثریت جبهات آذری های مسلمان نقش داشتند، معلومات زیادی در دست نیست، اما مرخصی های زودهنگام آنان در حوزه ی مسلمانان ترک، روی این حقیقت استوار بود که این جنگجویان، ارزشی به عمران و دارایی های عامه قایل نیستند. در واقع جنگ های افرادی که از افغانستان استخدام شده بودند، باعث خسارات و ویرانی های عمدی شده بودند که در کارنامه ی حکومت ملا ربانی، تفصیل ماجراست.

پس از سقوط خلافت عثمانی، ریاست جمهوری مصطفی کمال آتاترک و رونق دوباره ی باور های دینی در نظام، ترکیه، محوریت بزرگ، نه فقط در جهان اسلام دارد، بل روی ارزش های کلان ترکتباران در حوزه ی ترکستان متمرکز است.

دمیدن روح اسلامی در نظام ترکیه، اما به معنی بازخوانی بنیادگرایی دینی نیست. جمهوری ترکیه با نظام مردمسالار، بر اساس آرای مردم شکل می گیرد. گرایش های دینی با هویت ترکی، جزو فی نفسه های هویت ملی مردم ترکیه به شمار می روند. بر این اساس، دین باوری، به گونه ای که از اسلام سیاسی تعبیر می شود، در ترکیه جایی ندارد. مثلاً اجبار در دین، از جانب هیچ مرجعی تایید نمی شود. جامعه ی ترکیه با پیوند های عمیق منطقه یی و جهانی، از جمهوری اسراییل تا ایالات متحده، دخل و تصرف ایده ها را از فلتر منافع ملی عبور می دهد.

طی چند سال اخیر، اخبار جریانات ترکیه و جناح حاکم که به گونه ای اسلام گرا شمرده می شود، مذهبیون افغانستان را به شوق آورده است. این تحریک، اما بر اساس افهامی نیست که گمان می برند.

مذهبیون ما در جناح متمایل به اکثریت (سنی) و اقلیت (تشیع)، بیشتر در حوزه های سلفی، وهابی، شیعی و مدارسی تحلیل رفته اند که تنظیم های جهادی و گروه های خشونت طلب دینی، محصول آن هایند. این تجربه که به ادامه ی «شکست اسلام سیاسی» (اثر مهم اولیویا روا، نویسنده ی فرانسوی) واقع می شود، پیامد های ناگواری در پی داشته است.

تجربه ی حکومت داری فارغان مدارس و حوزه های پاکستانی، ایرانی و دیوبندی، تجرید، عقب مانی و عجز در برابر شرایط روز است. ویرانی های حکومت اسلامی مجاهدین در افغانستان و تجربیات خشن پدیده ی داعش و طالبان، اجزای مجزا از برداشت هایی اند که حالا در مُدل ترکیه، آنان را به مغالطه می کشانند.

مذهبیون ما با شوق و رغبت بیشتر، دنبال مُدل ترکیه افتیده اند. این گرایش، شاید به این دلیل باشد که ثبات، اقتدار و اثرگذاری ترکیه، آنان را از تنگنای عجز بیرون می کند؛ زیرا تجربه ی آنان در زمان اقتدار، به اندازه ی ذره ای از عوامل نابسامانی و دشواری ها نکاسته است. این توهم اگر با روشنگری تبیین نشود، خشک اندیشی های ناشی از آن، در اختیار نسخه های چپی و راستی که یک سره ناکام بوده اند، مردم را به مشکل دیگر می اندازد. بنابراین، برای یافت راه حل، بهتر است سراغ محور هایی برویم که ثابت می کنند توهم آخوندک ها و اخوانیست های افغانی از اسلام ترکیه، چه قدر نادرست است.

در ترکیه، مُدل هارون یحیی یا عدنان اوکتار، از معرفه هایی باور های اسلامی است. می دانم که کمترین شناختی از عدنان اوکتار نداریم. هارون یحیی یا عدنان اوکتار، در فراسوی مرز های توهم، نشان می دهد که تلقی اسلام در ترکیه، با آن چه مذهبیون سیاسی ما دل خوش کرده اند، بسیار تفاوت دارد.

در جامعه ی مذهبی ما، مُدل های صدر اسلام، بدون رعایت شرایط، در تنگنای فقه، بیشتر به روایت های تاریخی می مانند. سنت گرایی و عرفانیزم، چند بنای دیگر این برداشت اند. هرچند سنت گرایی، فرقه ها و عرفان، از اوج افراط کاسته اند، اما با ایجاد پیچیده گی، چند محوری و فساد سیاسی که در خانواده های پیران و شیوخ، حتی در سقوط حکومت امانی، نقش منفی داشتند، اهمیت بسیار را آشکار نمی کنند.

ترکیه با تجدد دینی، هرگز در آیین های اسلام سیاسی تجربیات تنظیمی که یک سره ناکام و مخرب بودند، شناخته نمی شود. اسلام ترکی، بیشترینه روح هویت ترکی برای حفظ منافع ملی است. در این نمونه، جایگاه ترکیه با نماینده گی اسلامی، به محور جاذبی مبدل می شود که با علایق و احترام جمعیت میلیاردی مسلمانان، می تواند روی ثبات منقطه یی، جهانی، تجاری و اقتصادی ترکیه اثر بگذارد. برای شناخت این عنصر مهم، اسلام ترکیه را در فراسوی برداشت حوزه های پاکستانی، عربی و ایرانی می یابیم.

شبکه ی جهانی تلویزیون A9 با هارون یحیی یا عدنان اوکتار، تبیین می کنند که موضع ترکیه در جهان اسلام، روی چه برداشت هایی استوار اند، اما قبل از همه، معرفی هارون یحیی یا عدنان اوکتار:

«کسی را که به نام هارون یحیی می‌شناسیم، در سال 1956 میلادی در شهر آنکارا [انقره] به دنیا آمد. نام واقعی او عدنان اکتار است و آن نام مستعار اوست. پارهء‌ اول این اسم، نام هارون، برادر حضرت موسی(ع) است و پاره‌ء دوم، نام حضرت یحیی(ع)؛ پیامبری که درست پیش از عیسای مسیح ‌‌(ع) آمد و مردم را به آمدن او بشارت داد و در راه مبارزه با ظلم و فساد، سر مبارکش را از دست داد.

او [هارون یحیی] در دو رشتهء‌ دانشگاهی [پوهنتونی] درس خوانده است؛ هنر و فلسفه. از 24 سالگی نوشتن و انتشار کتاب‌هایش را آغاز کرد و تا به امروز بالغ بر 222 کتاب در موضوعات مذهبی، علمی و سیاسی نوشته است. البته موضوع کتاب‌های علمی و سیاسی او نیز به‌نوعی به مذهب باز می‌گردد. آثار این نویسنده که در خود ترکیه، تا به امروز در شماره گان بیش از یک میلیون نسخه به فروش رفته اند، به 51 زبان مختلف- از جمله انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، اسپانیایی، فارسی [دری]، عربی، اردو و روسی بازگردانده شده است. می‌توان گفت او یک نویسندهء جهانی به معنای واقعی است.»

http://ketabnak.com/persons/%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86+%DB%8C%D8%AD%DB%8C%DB%8C
بلی، هارون یحیی یا عدنان اوکتار، پدیده ی بسیار متفاوت است. این آدرس که نمونه ی قبول شده ی مکتب های اسلامی ترکیه به شمار می رود، با آن چه آخوندک ها و اخوانیست های ما می پندارند، تفاوت آشکار دارد.

تلخیص تبیین هارون یحیی در آثارش، با تفاوت های آشکار از دگم صدرگرایی، فقه، محدویت و دید ناچیز و تنگ نظرانه از مسایل که در کل تجربیات اسلام سیاسی، جامعه را با خطرات عظیم عقب مانده گی مواجه می کنند، بیشتر روی تعقل قرآنی در ساینس، آزادی، دوری از اجبار و توجه به اولویت هایی ست که اگر ثبات کشور های اسلامی، چون ترکیه را فراهم آورده اند، از اعتدال، برای تامین اولویت ها، عدالت اجتماعی و اجتناب از اجبار و اکراه در امر باور های دینی، استفاده می کنند.

نبود اجبار در مکتب اسلامی هارون یحیی در ترکیه، قیود و انجماد فکری را می شکند. به این اساس، احساسات مذهبی اعتدالی، جامعه ی اکثریت مسلمان ترکیه را کمک کرده است الگو باشند.

در مُدل اسلامی ترکیه، شراکت دینی زنان و مردان، بدون کمترین اهمیت به اجبار پوشش یا به جا آوردن مناسک دینی، مردم را از هراسی محفاظت می کند که در نمونه های رژیمی که با داعش ظهور کرد، زنده گی مردم با هیولای محدودیت، نفس گیر و از تمام نعمات و جاذبات الهی محروم می شود.

خشک اندیشان ما فکر کرده اند مُدل اسلامی ترکیه، انتاج همان برداشت هایی ست که در زمان اقتدار، افغانستان را به ویرانه مبدل و سهم ما را در آخر کاروان تمدن، قرار دادند.

برای شناخت بهتر اسلام در ترکیه، از طریق لینک های زیر، این کتاب های هارون یحیی یا عدنان اوکتار را رایگان دانلود کنید:

اسرار آفرینش

اعجاز قرآن

اقوام هلاک شده

الگوبرداری علوم از طبیعت

بی زمانی و حقیقت سرنوشت

دنیای حیوانات

دنیای شگفت انگیز اطراف ما

دنیای شگفت انگیز زنبور های عسل

دنیای شگفت انگیز مورچه ها

سگ های آبی، سد سازان ماهر

شکوه و عظمت آسمان ها

شناخت خدا از طریق برهان

شوالیه های معبد

فدایی خدا

مرد کوچکی بر فراز برج

معجزه ی کاینات

نیرنگ تکامل

A9 (اسلام و مسلمانان در ترکیه)

د لیکوال نورې لیکنې

فقر فرهنگی (معرفی کتاب)

درک عصبیت ها

دا هم ولولئ

سرکاسيانو پوښتنه: آيا ځواب به وي؟

سرکاسيانو پوښتنه: آيا ځواب به وي؟

خپل زړه او روح خپله ځوان وساتئ

ښه کارونه او د ګناهونو مغفرت

ژوند هغه سوالونه چې ځواب نه لري: اته فکرونه چې انسان پرې غلی شي

روهي خبرې اژانس

سرکاسيانو پوښتنه: آيا ځواب به وي؟

خپل زړه او روح خپله ځوان وساتئ

ښه کارونه او د ګناهونو مغفرت