وسیم سجاد، کابل
اګست۲۰۱۱،۱۶
د اګست میاشت خپلی خاصی ځانګړنی لري:
الف: پاکستان له هنده بیل شو
ب:مونږ له انګریزه ازادي واخیسته
ج:بی بی سي پښتو په دی میاشت کی پیل شوه
د. نن څخه ۵۰ کاله مخکی د برلین دیوال ونړید
ح: مجاهدینو میرویس جلیل وواژه
خ:او...
نوی یی
الف: د اګست په دریمه د مصر د نوي غورځیدلي فرعون حسنی مُبارک او ورسره مجرمینو محاکمه پیل شوه
ب: د لندن په ټټنهام کی د کوم تور پوستی د وژلو له وجی بی ساري لاریونونه پیل شول
ج: کرزي له اختصاصی محکمی ګونګ ملاتړ اعلان کړ
د: د اُسامه قاتلین چی ټول ټال ۳۱ کیدل په میدان وردګو کی طالبانو وویشتل
بی بی سی پښتو له نن څخه ۳۰ کاله وړاندی په کال ۱۹۸۱ کی د اګست په پنځلسمه د ډیویډ پیچ په مشری او د دوو پښتنو ښاغلو نبی مصداق او جعفرعلی خان په ملتوب ۱۵ دقیقیی خپرونی پیل کړی.
بی بی سی پښتو د بی بی سی د نړیوالو خپرونو چی یو وخت یی له شپیتو څخه په زیاتو ژوندیو ژبو خپرونی کولی خو دا مهال له مالی بحران سره مخامخ دی او خپل سرویس یی را لنډ کړی خو داچی له پښتو سرویس سره یی ولی ګوته نه دی کړی شکونه پرځای دي.بی بی سی سره افغانان تړلی، زړی او خوری وری خاطری لري. د بی بی سی د ځینو ویاندویانو د غږ په اوریدو سړي ته د مجاهدینو د خیرنو څڼو مواصفات یاده وي. یا هم د هغه وحشت خاطری سړي ته وریادوي چی خپلو(مجاهدین) کی د ښکر په ښکر کیدو له وجی یی کابل لوټی لوټي کړ.
بی بی سی په خپل دیرش کلن بهیر کی پښتو ژبی لپاره هغه خدمات ترسره کړیدي چی کیدای شي د کابل پوهنتون د پښتو ادبیاتو او ژورنالیزم پوهنځي وننګوي.
داچی د جګړو پرمهال په هیواد کی کور دننه رسنی یا په تنظیمی ګورت او یا هم کمی وی نو د ملت لپاره تر ټولو موثقه منبع بی بی سي وه. خلکو هغه مهال د یوی پیښی په حقانیت هغه وخت باور کاوه کله به یی چی له بی بی سي څخه واورید.
بی بی سی پښتو دوخت د ارباب اختیار سره د مخالفت له وجی په کابل کی څو واری بنده شویده. کمونیستانو خو ورسره پلرنی بدي درلوده هغی یو دلیل هم د بی بی سی د کمونیزم ضد ځانګړی جبهه ګیري وه. د جنرال طاقت خط سیر کسانو لپاره چی اوس د یموکراسی ته اتڼ کوي د یو کس د نیولو او په زندان کی د اچولو لپاره همدومره بس وه چی کس پرون شپه بی بی سی اوریدلی وه. بی بی سی اوریدل جُرم وه او بیا دغه جُرم کبیره ګُناه وه چی اعدام لپاره یی قاضی کوم ثبوت ته اړتیا نه لیده.
طالبانو هم په کال دوه زرم کی بی بی سی پښتو په دُری ووهله او د دفتر دروازی یی وربندی کړی.
بی بی سی پښتو چی کوم څوک د قومي مشر، ډیپلوماټ، سیاست پوه، ټولنپوه او څه او څه په لقبونو ستایلۍ له پوهنتونی ډیپلومونو یی نوموړي شخص ته ډیره ګټه کړیدی.
له بی بی سی سره مصاحبی خپل ځانګړی ارزښت درلود چی شپی یی سړی دی ته اړ کاوه چی ښځي ته غوصه شي او خپل ارزښت ورته دا وښیی چی نور نو زه د نړیوال شهرت درلودونکی یم هغه ځکه چی پرون می له بی بی سی سره مرکه کړیدی.
د بی بی سی پښتو د سینیر (مشرو)ویاندویانو له غږونو سره خلکو خاص تړاو پیدا کړی وو. ځینو خو به هغه وخت داسی هڅه کوله چی کاشکی ګوهر رحمان ګوهر غوندی ویاند تری جوړ شي. او یا د ایمل پسرلی غوندی کُنجکاو وي. ما به د ښوونځي پرمهال کله چی د پښتو لوست لپاره اجازه غوښته نو هڅه می کوله چی د ګُوهر رحمان په طرز کی پښتو قرائت ولولم. په ښځینه غږ کی می د صفیه حلیم غږ ډیر خوښیده. یوه ورځ می د صفییی د غږ صفت د جومات د مُلا عبدالهادی حامد چی د یوی ډلی سره ناست وو وکړ. هغه هم په خپل خاص اشارت سره نورو ته وکتل او ویی فرمایل: د کافرانو تاثیرات مو په نوي نسل و لیدل؟
زه یی سم سیی ورټلم خو قلبي محبت می تراوسه د صفیی حلیم له غږ سره دی. ما فکر کاوه چی دصفیی چی څنګه غږ دی هسی به دا هم وي خو په تول پوره ونه ختله.
کمال بهزادی، کله به یی چی د سهار په سرویس کی خبرونه وړاندی کول نو زړه به می ورته تڼاکی شو. دده غږ به خوبولي ته ورته وو. ما ویل هسی نه چی بی بی سی یی له دندی ګوښه کړي. به نه زړه یی خبرونه ویل.
اوس، اوس می هم د داوود جُنبِش غږ په میموري کی دی. جُنبِش به په ډیر سرعت سره له مسکوه خبر ورکاوه. دده د خبر په سرعت به زه جیلس کیدم. هیله می وه چی دده په څیر خبر ولوستلای شم.
علی ارغنداوي، شیراغا کریمی، عبیدالله محک او د جان محمد اڅکزي د غږ ځانګړی خاطری می لا تراوسه په یاد دي.
زه د لیسی له وخته نیولی تر دا څو کالو وړاندی چی کابل ته نه وم راغلی د بی بی سی ړوند عاشق وم. ما به دبی بی سی پښتو سرویس ځینی پروګرامونه—په هغه نیشنل ټیپ چی پلار می له دوبی رالیږلی وو—ثبت ول. کله چی د ثبت شوو کسټو تعداد له ۶ واوخت نو له کورني فشار سره مخامخ شوم هماغه وو چی ثبت می بس کړ.
نوی کور او نوی ژوند یی د کورني ژوند په چاپیریال خاص اغیز کړی وو. او د هجرت پرمهال د نوي کور او نوي ژوند ډرامه یواځینی سرګرمي وه چی مونږ یی په ۷:۱۵ انتظار کاوه. کله، کله به نوی کور نوی ژوند د ماسخوتن له لمانځه سره ټکر کاوه او ما به دا فکر کاوه چی انګریز بیا مسلمان ته دام ایښی دی.
اوس می یاد دی چی څنګه ایمل پسرلي ته وکیل احمد متوکل په هغی مصاحبه کی چی د بُتانو په اړه یی ورسره کوله په قهر شو: ته لکه چی د بُتانو مدافع وکیل وی؟
طالبان په خبرو کی اورژبي وو. طالب حکومت چی کله عبدالحق له منځه یووړ نو بی بی سی ورڅخه د دلیل پوښتنه وکړه دوی ویل چی امریکا لپاره یی کار کاوه، خبریال چی فکر کوم داوود جنبش وو ورڅخه وپوښتل چی دامریکایی بودن لپاره ثبوت څه وو نو ځواب یی وو: ډالر ورسره وو خبریال جنبش بیا وپوښتل چی کیدای شي له تاسره هم ډالر وي خو د مُتقی ځواب وو چی ما سره خو بیا هیلوکوپټر نشته.
بی بی سی په خپل دی دیرش کلن بهیر کی ۶ خبریالان له لاسه ورکړیدي:
۱.میرویس جلیل ورته په په کال ۱۹۹۴ کی د اګست په میاشت کی مجاهدینو وویشت
۲.عبدالصمد روحانی ورته په هلمند کی په کال ۲۰۰۸ کی افغان دیموکرات حکومت چی د بیان دازادی پلار هم ځان ګڼی وواژه
۳.احمد امید خپلواک یی دغه تیر جولای۲۸ د پنجشنبی په ورځ ایساف شهید کړ(سږ کال شهید شو)
۴.اسماعیل نیاز په کال ۱۹۹۵ کی پیښور کی ترافیکی حادثه کی لاړ
۵.اختر کوهستانی مزار ته په پرواز وو چی څرخکی یی سقوط وکړ.
۶.او یعقوب کاکړ چی په دوزرم کال کی د خپلی ورپیښی ناروغی له وجی په لندن کی ومړ.
بی بی سی د ځوانو ژورنالیستانو لپاره د کار موندلو او ځوانو استعدادونو ته درُشد ورکولو دوخت یواځینی مرکز وو او دی.
بی بی سی پښتو اوس مهال خپلی خپرونی اوږدی کړیدي خو هغه خوند یی نشته. نه پوهیږم چی اوس به یی اوریدونکی ډیر وي او که لږ ځکه چی کور دننه برقی رسنی ښه په درز کی دی ۹۵ رادیو سټیشنه او څه نا څه ۳۵ تلویزونونه چی د هرپاړکي وخت لږ تر لږه مړ کولای شي.
بی بی سی به اوس پرمختللی شوی وي؛ وسایل به یی نوي شوی وي؛ خپرونی به یی اوږدی شوی وي؛ خبریالان به یی ډیر شوي وي خو خوند یی اوبو وړی دی او دا ننګونه به هم ورته کور دننه د راډیو سټیشنو او یا همد تلویزونونو ډیروالی وي. او که غلط نشم دا مهال افغانان د پخوا خلاف په خلاص مټ نړیوالو رسنیو ته لاس رسی لري. او که دا ټول دلایل غلط وخیژي نو دا دلیل به غلط نه وي چی اوس مهال افغانان له انټرنیټي خدماتو څه ناڅه برخمن دي چی له نړی او هیواده ځان زر خبری کړي. د انټرنیټ خبره می وکړه، څو ورځي وړاندی می همکار پوښتنه وکړه چی اول سایټ چی سهار دنده پیلوم او ګورم یی کوم یو دی؟ ما ویل روهی(ځکه چی زما مضامین خپروي او ویبلاګ می هوری دی) او ټول افغان(ځکه چی خلک می په ځینو مضامینو د زړه له کومی تبصری کوي) ګورم. زما د پوښتنی په مقابل کی د هغه ځواب وو: زه بی بی سی اُردو.
ده راته وویل چی بی بی سي پښتو صفر دی. هیڅ هم پکی نشته او خبره یی بده هم نه وه. نوی خبر به پکی زر ونه ګوری. خبر به له دی څخه به بی بی سی فارسی او بی بی سی اردو مخکی خپور کړی وي خو بی بی سی پښتو به یی څو ساعته وروسته خپروي. او بله د کمال خبره دادی چی بی بی سی فارسی او اردو د ځينو لیکوالو باقاعده لیکنی خپروي چی په لوستلو ارزي او د ځینو لیکوالانو لپاره ویبلاګونه هم لري چی بی بی سی پښتو کی یی هډو درک نشته. بی بی سی پښتو کی ځینی کوم تغیرات چی راغلی او تاسو یی د انټرنیټ په پاڼه ګوری له بی بی سی فارسی او اردو څخه وروسته پکی دا پیښی شویدي. بی بی سی پښتو سرویس واله به خپل دلایل لري خو د منلو او قناعت وړ ځکه نه دي چی له توری بوړی او یا هم له باجوړه خپرونی نه کوي له لندنه خپریږي چیری چی مایکروسافټ مرکزی دفتر لري او بیل ګیټس یی مخکی بیایی. ځینی وخت به د بی بی سی پښتو په پاڼه کی املایی غلطی ګوری چی توقع نه تری کیږي.
ښه خبره دی چی له فارسي او اُردو سره سیاله شي. او امید دی چی یوه ورځ بی بی سی پښتو تلویزون هم په نشراتو پیل وکړي.
leekwal@yahoo.com
