شل نړيوال سازمانونه: پېژندنه، جوړښت او اغېز يې؛ ۲- د اسلامي همکاریو سازمان

د اسلامي همکاریو سازمان چې د اسلامي هېوادونو د همکاريو سازمان هم ورته وايي، عربي نوم يې (منظمه التعاون الاسلامي) او په انګلېسي ژبه کې ورته Organisation of Islamic Cooperation وايي،  رسمي نوم يې د اسلامي کنفرانس سازمان ليکل کېږي؛ دا يو بین الحکومتي سازمان سازمان دی، چې ۱۹۶۹ ز کال کې تاسيس شوی دی. مرکز  يې د سعودي عربستان په جدې ښار کې دی؛ عربي، انګلېسي او فرانسوي يې رسمي ژبې دي. 

دغه سازمان سپين بيرغ لري؛ منځ کې يې د نړۍ نقشه ده چې په شين رنګ مياشت ترې تاو ده او د نړۍ نقشه کې مکه مکرمه انځور شوې ده. د هغه هېوادونو ټول نفوس چې دغه سازمان کې غړېتوب لري، شمېر يې يو مېليارد او اته سوه مېليونه ته رسيږي. (د ګټو ساتنه او د مسلمانانو پرمختګ او هوساینې تضمین کول) ددغه سازمان شعار  دی. ددغه سازمان منشور له مخې، د اسلامي ټولنیزو او اقتصادي ارزښتونو ساتنه، د غړو هیوادونو ترمنځ پیوستون ته وده ورکول؛ په ټولنیزو، اقتصادي، کلتوري، علمي او سیاسي برخو کې د همکارۍ زیاتول؛ د نړیوالې سولې او امنیت ساتل؛ او پرمختللې زده کړې، په ځانګړې توګه د ساینس او ​​ټیکنالوژۍ په برخو کې زده کړې. د اسلامي هېوادونو د همکاريو سازمان د اسراییل او فلسطین د شخړې حل لپاره د دوه دولتونو د طرحې وړانديز کوي؛ غړي هېوادونه يې د اسراییلو د تولیداتو  بایکاټ کړې ترڅو په اسراییلو فشار راوړي ترڅو د فلسطیني سیمو اشغال پای ته ورسوي. ددغه سازمان موخې دي. اوسنی مشر يې حسین ابراهیم طه دی. 

 د اسلامي هېوادونو د همکاريو سازمان غړي هېوادونه
دغه سازمان ۵۷ غړي هېوادونه لري او لاندې يې نوملړ دی. د يادونې ده چې یو څو هیوادونه چې د پام وړ مسلمان نفوس لري لکه روسیه او تایلینډ د اسلامي همکاريو سازمان  څارونکي هیوادونه دي. 
آسیايي هېوادونه
  افغانستان
  آزربایجان
  بحرین
  بنګله دیش
  برویني
  اندونیزیا
  ایران
  عراق
  اردن
  قازقستان
  کویټ
  قرغیزستان
  لبنان
  ملایزیا
  مالدیو
  عمان
  پاکستان
  فلسطین
  قطر
  سعودي عربستان
  سوریه 
  تاجکستان
  ترکیه
  ترکمنستان
  متحده عربي امارات
  ازبکستان
  یمن
افريقايي هېوادونه 
  الجزایر
  بینن
  بورکینا فاسو
  کامرون
  چاډ
  کوموروس
  جی بوتي
  مصر
  ګابن
  ګامبیا
  ګینه
  ګینه بیسو
  د عاج ساحل
  لیبیا
  مالي
  موریتانیا
  مراکش
  موزمبیک
  نیجر
  نایجیریا
  سنګال
  سییرا لیون
  سومالیا
  سوډان
  تلل
  تونس
  یوګانډا
اروپايي هېوادونه
  البانیا
د سويلي امريکا هېوادونه 
  ګیانا
  سورینام

د دغه سازمان د جوړېدو انګېزه داسې وه، چې د ۱۹۶۹ کال د اګست په ۲۱ نیټه په بیت المقدس کې د الاقصی په جومات کې اور ولګید. د بیت المقدس پخواني مفتي امین الحسیني دغه اورلګیدنه د «یهودانو جنایت» ياد کړ او د ټولو مسلمانو هیوادونو له مشرانو یې وغوښتل چې یوه سرمشریزه جوړه کړي. ورپسې شپږ میاشتې وروسته د ۱۹۷۰ کال د مارچ په میاشت کې د بهرنیو چارو وزیرانو لومړنی اسلامي کنفرانس د سعودي عربستان په جده کې جوړ شو. په ۱۹۷۲ کال کې د اسلامي کنفرانس سازمان  چې اوس د اسلامي همکاریو سازمان دی، تاسیس شو.