چهار دهه جنگ در افغانستان ضمن خسارات جانی صدمه بزرگ را بر پیکر اقتصادی افغانستان نیز گذاشته است.
به اساس آمار های اخیر وزارت اقتصاد افغانستان در حال حاضر سطح فقر در کشور به حدود 54 فیصد می رسد و به اساس این آمار هر شهروند افغان ماهیانه کمتر از سی دالر امریکایی در آمد دارند و سطح بیکاری نیز به 24 فیصد رسیده است.
در پی این بحران امنیت غذایی با مشکل کلان مواجه بوده که به اساس آمار 44 فیصد افغان ها نمی توانند غذای کافی صرف کنند.
با این وضعیت پالیسی های اثر گذار بر بهبود نسبی اقتصاد آنهم در شرایط جنگ کدام ها اند ؟
نخست حکومت در یک پالیسی کلان ملی آسیب ها و مسیر های پیشرفت اقتصادی را مشخص کند ، امروز فضا برای جلب سرمایه ها با شدت اسیب دیده است و هیچ سرمایه گذار به دلیل تیره نشان داده شدن فضای امنیتی کشور آماده سرمایه گذاری در افغانستان نیستند که نهاد های تبلغاتی حکومت باید با برنامه های موثر و حقیقی سرمایه گذاران را تشویق به سرمایه گذاری کنند که با تاسف این حرکت ضمن اینکه وجود دارد اما اثر گذاری آن به دلایل ضعف ها در اطلاع رسانی کمتر است.
فساد اداری مشکل دیگر در برابر رشد اقتصاد و سرمایه گذاری است که حکومت ضمن اینکه تلاش های را در مبارزه با این پدیده اغاز کرده است اما هنوز هم این پدیده منحیث یک دیوار کلان در برابر رشد اقتصاد افغانستان قرار دارد ، راه حل برای مبارزه بهتر علیه این پدیده استفاده بیشتر از تکنالوژی های روز ، جلب ظرفیت های صادق ، آوردن اصلاحات در فرم های اداری( دوری از بروکراسی ) ، تطبیق مجازات و مکافات لازم ، بلند بردن امتیازات ماموران حکومتی و کوتاه ساختن دست زورمندان از ادارت دولتی است.
پاین بودن تولیدات داخلی و کمبود فروش آن در بازار های جهانی هنوز هم یک مشکل عمده به شمار میرود، میوه های خشک تازه افغانستان ، حاصلات حیوانی ، سنگ های قیمتی ، سمنت و قالین امروز یا معیاری تولید نمی شوند و یا هم اگر تولید می شوند بازار مناسب برای فروش وجود ندارد ، در این زمینه که حمایت آن هم اشتغال ایجاد می کند و از سوی هم در رشد اقتصاد افغانستان اثر گذار است یک نیاز است.
در این زمینه نخست باید یک سروی دقیق از تولیدات داخلی صورت گیرد تا به اساس آن قرار داد ها با کشور های خارجی صورت گیرد و اگر سروی از کمیت و کیفیت وجود نداشته باشد امکان ندارد تا با یکی از کشور های جهان برای پیدا کردن بازار قرار داد امضا کرد.
بازاریابی در داخل کشور مورد مهم دیگر است برای مثال امروز هم در زمینه تولید میوه و هم در زمینه تولید برخی از مواد معدنی اقدامات خوب صورت گرفته است اما بازار های کشور از میوه خارجی خالی نیست و به جای سمنت افغانستان که کیفیت بهتری دارد بازار ها را سمنت های خارجی از خود کرده است و اگر کمی در این بخش ها اقدامات صورت گیرد هزارن بستر کار مساعد خواهد شد.
استفاده عظیم از اسعار خارجی مشکل دیگر در بازار های کشور است که این مورد تاثیر ناگوار خود به بازار ها را دارد برای مثال امروز دالر ، کلدار پاکستانی و تومان ایرانی در بیشترین بخش های کشور در داد و ستد های کوچک تبادله می شود که این کار صدمه کلان را بر رشد اقتصاد افغانستان گذاشته است.
قاچاق دالر که در این اواخر به ویژه به ایران افزایش یافته مشکل دیگر به اقتصاد افغانستان که روش های اثر گذار می تواند از بیرون شدن این ارز از کشور جلوگیری کند.
استفاده از منابع طبیعی برای تولید برق مانند گاز ، ذغال سنگ و با سرمایه گذاری های کلان در بخش منابع آبی می تواند در دراز مدت افغانستان را در بخش انرژی برق خود کفا کند و از خروج سالانه میلیون ها دالرجلو گیری شود.
با این همه این اقدامات می تواند تا یک اندازه افغانستان را در ایجاد آوردن توازن در صادرات و واردات کمک کند که پیامد آن ایجاد اشتغال برای افغان ها و رشد اقتصاد برای نظام کشور خواهد بود.
