
پوهنمل محمود نظری
نظامي په نمک حرامو او مالګڼی ماتونکو طنزي نیوکې کړي او غندلي دي او ان له ډیرې غوسې یې ځېنې بیتونه د طنز له سرحده تیریږي او د هجو سیمي ته کاږل کیږي
افکندن صید کار شیر است
روبه ز شکار شیر سیر است
من سکه زنم به قالبی خوب
او نیز زند ولیک مقلوب
پیغمبر کو نداشت سایه
آزاد نبود از این طلایه
دریای محیط را که پاکست
از چرک دهان سگ چه باکست
د ښکار چپه کول کار د زمري دی
کیډر موړ له ښکار ه د زمری دی
زه هم وهم په ښه قالب سکه
هغه يي هم وهی مګر سر چپه
پیغامبر چې نه لرله سایه
لاآزاد نه وو له دې قاعده
دسیمې سیند چې پاک وي
د سپي له خولې يي څه باک وي
نظامي د هغه مهال په وضع باندې نیوکه کوی چې دلته غل او دکور خا وند دواړه نارې وهي چې هله غل دی
دزد در من به جای مزدست
بد گویدم ارچه بانگ دزدست
دزدان چو به کوی دزد جویند
در کوی دوند و دزد گویند
در دزدی من حلال بادش
بد گفتن من وبال باشد
بیند هنر و هنر نداند
بد میکند اینقدر نداند
زما دشعرغلا زما دکار دی مزد
بد وايي که نار ې کړم دزد
غله چې په کوڅه کې غل پلټي
په کوڅه کي ځغلي غل نارې وهي
مال دي حلال وي غله ته زما
زما بد ویل دي هغه ته ګناه
ویني هنر مګر هنر نه لري
نه پوهیږي دومره چې ښه نه کوي
هغه په پورته شعر کې له بې ادبو ادبي غلو څخه سر ټکونه کوي او وايي که څوک دلته څه ووايي خلک بیا هغه ملامتوی نو څوک له خپله آبه څه نشوای ویلی مګر هغه دا نه منی په زغرده وايي چی مار زما مال وخوري هغه لا پوست اچوي
اینست که گنج نیست بیمار
هرجا که رطب بود خار
خبره دا ده خزانه نه وی بېله مار
هر چیری چي واښه وی هلته شته خار
بیا د ځان په سکاسه کې په طنز وايي
احمد که سرآمد عرب بود
هم خسته خار بولهب بود
تا من منم از طریق زوری
نازرد زمن جناح موری
زآنجا که نه من حریف خویم
در حق سگی بدی نگویم
محمد چی سردار د عرب وو
ستړی له ځوره د ابولهب وو
چی زه زه یم نه به کړم ازار
له زوره دیو میږی وزر خوار
له هغه ځایه چې جنګره نه یم
د سپي په حق کې لابد نه وایم
ژز پښیمانه کیږی او وايي
لیکن به حساب کاردانی
بیغیرتی است بیزبانی
آن کس که ز شهر آشنائیست
داند که متاع ما کجائیست
مګر په حساب د کارداني
بې غیرتي ده بې زباني
هغه چې بلد په ښار وي
پوهیږی چیری زموږ مال وي
دهغه دا بل طنز وګورئ
کم گوی و گزیده گوی چون در
تا ز اندک تو جهان شود پر
لاف از سخن چو در توان زد
آن خشت بود که پر توان زد
لږ وایه ښه وایه چي
ډکه ستا د لږو دنیا شي
باټي لږ تر توانه وله
هغه ډبره ده تر توان یې غورځوه
هغه بل ځا ی وایي:
مرواریدی کز اصل پاکست
آرایش بخش آب و خاکست
تا هست درست گنج و کانهاست
چون خرد شود دوای جانهاست
مروارید چې له اصله دی پاک
ښکلا ده د اب او خا ک
چې وي سم کان وي خزانه
د ځانو دوا شي چې شي میده
یو بل ځای په طنز سره د غرور په هکله وایي
چون مار مکن به سرکشی میل
کاینجا ز قفا همیرسد سیل
گر هفت سرت چو اژدها هست
هر هفت سرت نهند بر دست
له غروره لکه مار کوږ مځه
چی دلته سیل راځی له څټه
که اوه سره لکه ښامار ولرې
اوه سره به درڅخه کړی پرې
دلته بیا د پاچانو سره د ناسته پاسته غندي او طنزوايي
با ذرهنشین چو نور خورشید
تو کی و نشاط گاه جمشید
بگذار معاش پادشاهی
کاوارگی آورد سپاهی
د ذرو سره کښینه لکه وړانګی د خورشید
ته چیری اوبزم دعیش او نوښ د جمشید
پریږده معاش د پاچاهي
چی بدمرغی راولي سپاهي
نور بیا