نویسنده: داکتر جاوید حبیبي
ترجمه: محمد انور عمرخیل
پس منظر بند سلما:
بند سلما یکي از بند هاي برق و آبیاري در کشور به حساب مي رود. این بند در ولایت هرات در ولسوالي چشت شریف بالاي رود خانه هریرود تعمیر گردیده است.
مفکوره تعمیر کردن این بند در سال ۱۳۴۷ در آن وقت پیدا شد وقت که صدراعظم موسي شفیق بعد از سفر رسمي دوباره به وطن برگشت. تحقیقات علمي این بند در وقت ریاست جمهوري شهید سردار محمد داود خان از طرف یک کمپنی هندي مکمل و عملاً در سال ۱۳۵۵ به تعمیر آن شروع کرد. بعد از کودتاهی سال ۱۳۵۷، کار این پروژه بزرگ به توقف ماند، این در حالي بود که ۲۵ در صد کار این بند تکمیل شده بود. در جریان جنگ هاي داخلي بسیار صدمه شدید برایش وارد شد و بسیاري از وسایل و سامان الات چور و غارت شدند.
در وقت ریاست جمهوري حامد کرزي، حکومت آن وقت وعده کرد که این بند را از شروع تعمیر کنند. بعد از جهد و کوشش هاي زیاد حکومت افغانستان، کشور هند بار دیگر به کمک و تعمیر بند نامبرده شروع کرد و در سال ۱۳۸۶ مطابق ۲۵ حوت براي بار دوم سنگ بنیاد بند سلمـــــا را گزاشت. بعد از مشکلات سیاسي و امنیتي ممالک خارجي، کار این بند از طرف دولت هند به مصرف ۲۷۵ ملیون دالر بعد از تاخیر چهل سال در سال ۱۳۹۵ مطابق ۱۵ جوزا از سوي صدراعظم هند، نرندرا مودي و ریس جمهور افغانستان، اشرف غني رسماً افتتاح گردید.
بنابر معلومات وزارت آب و برق، این بند داراي ۵۵۱ متر طول ، ۱۰۷ متر ارتفاع و ۶۳۳ ملیون متر مکعب ظرفیت ذخیره آب را دارد. ذخیره و یا کاسه این بند ۲۰ کیلو متر طول و ۳ کیلو متر عرض را دارد که مجموعاٌ ۷۰۰،۱۱ کیلو متر مربع آب این ساحه در کاسه جمع مي شود.
این بند داراي سه توربین مي باشد که هر یک از آنها قابلیت تولید ۱۴ میگاوات برق را دارا مي باشد که مجموعاً قابلیت تولیدات آنها به ۴۲ میگاوات مي رسد.
به واسطه آب این بند، ۰۰۰،۷۵ هکتار (۳۷۵،۰۰۰جریب) زمین زراعتي آبیاري مي گردد که از این جمله، ۴۰،۰۰۰ هکتار (۲۰،۰۰۰۰ جریب) آن زمیــــن خشک را تشکیل مي دهد که پیش از این آب برایش نرسیده.
اثرات اقتصادي ایـــــــن بند:
تجارت، صنعت و زراعت آن سه فکتور اساسي است که چرخ اقتصاد یک کشور را به حرکت مي آورد و بدون تجارت، صنعت و زراعت، اقتصاد یک کشور، پیشرفت سیاسي و اجتماع ناممکن است.
براي رشد زراعت براي آی ضرورت است، براي رشد صنعت براي برق ضرورت است و بودن موارد صنعتي و زراعتي بالاخره تجارت را رشد میدهند.
در ولایت هرات پیش از پیش براي رشد صنعت یک بستر مناسب وجود دارد، به سطح کشور زیادتر از فابریکه هاي ساختماني در هرات فعالیت دارد که زیادتر از آنها باعث نبود برق با مشکلات روبرو هستند. به اثر تولید ۴۲ میگاوات برق، از یکطرف ولایت هرات از وارد برق خلاص مي شود و از طرف دیگر در حوزه نامبرده به قیمت کم به موجودیت برق زیاد، پیشرفت زیاد در صنعت به میان میاید.
بعد از این نه تنها در ظرفیت تولیدات این فابریکه ها افزایش بیاید بلکه دیگر سرمایه گزاران تحریک مي شود که در این ولایت و منطقـــه سرمایه گزاري کنند و بدین صورت در محصولات صنعتي این کشور افزایش قابل توجه را به میان مي آورد.
به واسطه آب این بند، ۷۵،۰۰۰ هکتار (۳۷۵،۰۰۰ جریب) زمین زراعتي آبیاري مي گردد که از این جمله، ۴۰،۰۰۰ هکتار (۲۰۰،۰۰۰ جریب) آن زمیــــن خشک را تشکیل مي دهد که این آب برایش نرسیده که بواسطه این بند از یکطرف محصولات زراعتي آن زمین ها که در موسم تابستان با کمبود آب مواجه هستند، افزایش یابد و از طرف دیگر در محصولات زراعتي این کشور که ۴۰،۰۰۰ هکتار (۲۰۰،۰۰۰ جریب) در حاصلات زمین اضعافه شود. بر این قِسم یکشور که مواد خوراکي آن مربوط به واردات خارجي است، اثرات قابل تــــوجه را خواهـــد داشت.
قسمیـــکه ولایت هرات یک ولایت تجارتي و داراي بنادر مي باشد، بازار تجارت و کاریابي را دیگر هم توسعه یابد و بسیاري از جوانان بیکار این کشور وظایـــف دلخواه خویش را پیدا کنند.
بطور خلاصـــــه گفته میتوانیم که به اثر فعالیت این بند در آینده نزدیک این کشور و خصوصاً در حوزه هرات در صنعت، تجارت، زراعت و در بخش کاریابي شاهدان تغیرات گسترده آن باشیم.
نګهدااري این بنـــد:
قسمیکــه آغاز و اختتام ساختمـــــان هر پروژه اهمیت دارد ولي نگهداري آن اهمیت بیشتر دارد. بعد از تکمــیل شدن بند سلما، حکومت افغانستان بخصوص به وزارت آب و برق این لازم و ضرور است که در نگهداري و مراقبت بند از هیچگونه تلاش اجتناب نَورزد.
در اثر مداخلات از طرف ممالک دیگر براي امنیت بند سلما یک تهدید بزرک موجود است. حکومت بخصوصاٌ به ادارات امنیتي این ضرور است که اقدامات جدي را در این حصه بیگیرند و براي اطمینان امنیت ساحـــــــه از تمام امکانات کار گرفته شود.
قِسمیکه زیادتر امور تخنیکي این بنداز طرف انجنیرهاي هندي پیش برده شده، حکومت بخصوص براي وزارت آب و برق این لازم است که در امور تخنیکي بند و برق صادق و متعهد جوانان افغان را پرورش دهند. این جوانان و مهارت هاي تخنیکي نه تنها که نگهداري این بند را به عهده خود بگیرند بلکه در تعمیر بند هاي دیگر این کشور از ظرفیت تخنیکي انها فایده گرفتـــه شود.
