د (ج) الله د او کړنو دعقیدی، وګړو د قوم یو د قصه هره دې. ډکې عبرته د قصې کریم قراند
په څوک که کوي. وړاندې ننداره راښکونکې زړه یوه تعامل د دهغوی سره استازو شوورالیږل
د کې قوم هغه په نه کړنو د افرادو د قوم یو د شي متوجه ته قصو الشان عظیم دقران دقت اوځیر
منل شوو ارزښتونو او اخلاقو پیژندنه هم کولای شي.
په أنبیا سورةد۵۱–۷۱ عبرتناکه یوه مناظري د مشرکینو اود (ع) ابراهیم د (ج) الله ایتونوکي
پلار خپل د (ع) ابراهیم ده. وړ څیړنی او غور د څخه اړخونو مختلفو د چه کويصحنهوړاندی
غیاب په هغوی د وروسته مناظرې د سره هغوې له او غندي لمانځنه بتانو او تصاویرو د قوماو
شول کې لټه پدې ولیدل بتان مات هغوی چه کله ماتوي. بتان ټول نور پرته بت غټ یو لهکی
پوښتنی کی محضر عام په نه (ع) ابراهیم د هغوی کړي. معلوم ماتوونکی بتانو دچی
وکړی.قران کریم د دوی د دی پریکړی په اړه داسی فرمایي:
قَالُوا فَأْتُوا بِهِ عَلَى أَعْيُنِ النَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَشْهَدُونَ (۶۱:۲۱)
څوخلک تر کړئ حاضر ته مخی دخلکو (ع)] [ابراهیم وویل (هغویژباړه: شاهدان هغهپه
واوسي. ) په ورته کریم قران چی ځوابونو او پوښتنو لړ یو او مناظری اوږدی لهوروسته۷
بتان (ع) ابراهیم چې شوه ثابته دا ته خلکو کړی اشاره تفصیل په کیایتونو او دې کړېمات
او سوړشي چه وویل ته اور (ج) الله وسوځوي. کی اور په ژوندی هغه چه وکړه یيفیصله
ابراهیم (ع) روغ رمټ ؤساتي.
ابراهیم د څنګ تر ماتی د پلان د مشرکانو د او قباحت د شرک د ایتونه سپیڅلی دا کریم قران د
نه او وویشت تیږو او کاڼو په (ع) ابراهیم نه دوی کوي. اشاره هم ته تعامل مشرکانو د سره(ع)
سزا ته (ع) ابراهیم اوتحقیقه سپیناوۍ بېله چې غوښتل نه دا هغوی څپیړو. او لغتو پهیي
ورکړي. هغوۍ ابراهیم (ع) ته دا فرصت او موقع ورکړه چی له ځانه دفاع وکړي.
په یوسف سورةد۲۳–۲۹ په څو تر کوی یادونه تحقیق د عزیز د مصر د (ج) الله ایتونوکي
دا څو تر ولیده هم کمیس (ع) یوسف د هغوی حتی وکړی. څیړنه تهمت شوی لګل د (ع)یوسف
خوا د مخې د کمیس که شویدې. څیرل خوا له مخی د که او دشا کمیس دده چی کړيمعلومه
ګریوان (ع) یوسف د کې هڅو په دفاع د ځانه د زلیخا چې کوي دلالت دې په به دا نو ويشلیدلۍ
(ع) یوسف د وي. رښتوني کې دعوه خپله په به زلیخا چې وي دا به نتیجه وي. شلولي لمنیا
له دشا کمیس دده چې شوه څرګنډه دا ته دوې چې کله شو ثابت ته دوې وخت هغهمعصومیت
د دعزیز مصر د کوي. هم یادونه لارو د ثبوت او تحقیق د قوم د (ع) ابراهیم د الشان عظیمقران
مونږ قران واخلو. اوعبرت درس ترې مونږ څو تر کوي اشاره هم ته طریقې اوسپیناوۍتحقیق
یي( نه مسلمان ته چه وایئ مه دا ته چا نه تبیین او تحقیق له بی چی وایي هم داته۹۴:۴ د).
کوم فاسق یو ته تاسو چیری که چی وایي هم دا ته مونږ (ج) الله کی سورت مبارک پهحجرات
ونه زیان ته چا کی ناپوهۍ په څو تر وکړۍ څیړنه او تحقیق کی باره په خبري دهغه راوړخبر
رسوۍ(۶:۴۹ څوک یو أساس په قاعدې فقهې مهمې یوې د شوې رااخستل نه احادیثو او قران د).
الذمة براءة وي(الاصل نه شوی ثابت جرم چی یي څو تر کیږي ګڼل نه مجرم وخته هغهتر). د
جرم د اثبات لارې هم په قران، احادیثو او اسلامي فقهه کې په تفصیل سره بیان شویدي.
په حوت د کال تیرد۲۸ شهیده وه. بوګنوؤنکي زړه ډیره هغه وشول څه چه کی ښار په کابل د
او لمسه په هغوې د بیا او سوځولومتهمه په قران د لومړی خوا له کسانو څو یا کس یو دفرخنده
لاندي ځایه جګه له شوه، وویشتل خښتو او تیږو په خوا له خلکو د سرک او کوڅي دتحریک
وښوده وروسته تحقیقاتو شوه. وسوځول بیا او شو کړی راتیر تیر موټرپرې شوه،راوغورځول
اسلام د لیکونکو تعویذ او منجاورینو د زیارت د شمشیرې دو شاه د فرخنده وه. بیګناه فرخندهچی
په چې چا پیغله محجبه یوه چی ده دا خبره دردونکي ؤو. کړی مخالفت اعمالو خرافاتيضد
نعره یوه حق د خلاف آعمالوپه ضد اسلام د خرڅوونکو قران او کوډو خرافاتو، د ځانیوازي
د ضد په فرخندی شهیدی د پیروانو شیطان د شوه. شهیده تور په دسوځولو قران د کړهپورته
د دنیا د نه سره لدوی راوپارول. ضد په هغی د یي خلک وتاړه. تهمت ناروا سوځولو دقران
عذاب ویره وه نه د خدای دغضب او نه د اخرت د حساب.
پوښتنی کی محضر عام په خلکو د یي نه ماتوونکي د ولیدل بتان مات قوم مشرک (ع) ابراهیمد
یوه مسلمانانو زمونږ ورکړ. وخت دفاع د ځان د او دخبرو ته (ع) ابراهیم هغویوکړی.
ده چه چغې دردوونکې پیغلی محجبې دی د دوی کړه. متهمه سوځولو په قران د پیغلهمعصومه
لغتو، سوکانو، په هغه رااخلی. سره له هغی د حجاب پیغلی دهغی اوريدی. نه سوځولې ندیقران
د قران د چغی بیګناهۍ د دهغه رسوي. شهادت په سره بیرحمۍ ډیرې په خښتو اوتیږو
شوی ورکی کې ماشور شور او غوغا په جاهلانودښمنانواو. دا ونکړه. دفاع هغی د پولیسوحتی
مقایسه یوه اخلاقو او ارزښتونو د مسلمانانو ډول ددی او قوم مشرک د (ع) ابراهیم دصحنه
هغه عدالت او کرامت انساني د کی ټولنه په وخت دهغه مصر د او قوم په (ع) ابراهیمد
یي چی څو تر کیږې ګنل نه مجرم هغه تر انسان یو چی اساس په کوم د ول ژونديارزښتونه
د کیږې. ګنل حق طبیعې انسان هر د دفاع ځان د چی اساس په دکوم وي. نه شوی ثابتجرم
دا دی. کړی تاکید ډیر احادیثو نبوی او قران چی کومو په ارزښتونه هغه کرامتانساني
له جنګونه شوي تحمیل او اشغال کیږي. لیدل لږ ډیر کی اولس مسلمان په زمونږ ننارزښتونه
ارزښتونه اسلامي او انساني نه مونږ له چی شول سبب ددی خوا بلې له فقر او جهل او خوا،یوی
د میاشتې د کبد۲۸ تورو شا تر پیښی ددی شاید نشي. هیره باید خو شوه تیره پیښه دردوونکي
مونږ چیرې که خو کړي. ته رامنځ پیښه دردوونکی داسی یوه څو تر وي کړی کارلاسونو
پاکې فرخندې شهیدې د وکړو استفاده سالمه لپاره پوهاوۍ د اولس د څخه پیښي لدې شووکولائ
او مظلومي ویني به بیځایه نه وي تللي.
د میاشتې د کب د۲۸ په کس یو تحقیقه پوره او څیړنی له بی باید چی دی دا درس مهم یو نیټی
او محاکمه کی دښتو او سرکونو کوڅو، په باید کس یو نکړو. محکوم جرم کوم په ګمانتش
د کبد۲۸ د او لیکونکو تعویذ پلورونکو، دین د باید چی دی دا درس مهم ډیر بل یو نیټی
دین مقدس د اسلام د ډلی دغه وکړو. مخالفت کړنو او اعمالو خرافاتی د منجاورانو دزیارتونو
شهیدی دي. کی ټکر په سره روح د دین د چی کوم کوي سره تر اعمال داسی لاندی نامهتر
خرافاتی منجاورانو د زیارتونو د او لیکونکو تعویذ پلورونکو، دین دی د قربانۍ په دځانفرخندې
کړي رسوا ته خلکو کړني ناوړه اواعمال . لیکونکې تعویذ منجاورین، زیارت د چی پرینږدوباید
او کوډ ګران دین او قران د خپلو ناولو موخو لپاره استعمال کړی.
کب د کال هر باید دې. هم راوړنی لاسته مهمی دوه شهادت د فرخندې د درسونه دوهدا۲۸ نیټه
څو تر شي. ولمانځل توګه په ورځی د مبارزې د سره خرافاتو او محکمو صحرایي او بازاريد
شهیدی د او نشي ښکار پنجو خونړیو د پلویانو د شیطان د زوی یا او لور بله خاوری دید
فرخندی د اسلام د ارزښتونو د احیا هڅې د تاریخ په زړه کی ژوندۍ پاتی شي.
الله (ج) ته د فرخندې د شهادت د قبلولو او دردمنی کورنۍ ته یي د صبر او زغم دعا کوم.
