تتبع ونگارش :
امین الدین « سعـیـدی-سعید افغانی »
مدیر مرکز مطالعات ستراتــیــژیکی افغان
ومسؤل مرکزفرهنگی د حق لاره- جرمنی
ما مسلمانان که در کشور های غربی زندگی بسر میبریم وبسیاری ما مسلمانان از نعمت شنیدن آذان مانندآذان در جوامع اسلامی محروم هم هستیم ، و به این ترتیب کمبود بزرگی را احساس نموده، مشتاق شنیدن آذان وکلمات شرین آن از منار های مسجد هستیم ، این اشتیاق در ماه مبارک رمضان بیشتر میگردد. واقعیت چنین است که درین کشور های مقیم و جوامع که مردم آن بیشتر مسیحی اند زیادتر اوقات حالاتی پیش می هم اید که در وقت افطار ، صدای زنگ کلیسا را میشنویم .
بسیاری از مسلمانان وبخصوص افغانها محترم ما در کشور های غربی ، عادت دارند که افطار را به آذان می آغازند و آذان را برای افطار شرط میدانند.
میخواهم در این نوشتۀ مختصر برای خوانندۀ گرامی بعرض برسانم که آذان برای افطار دردین مبین اسلام شرط نبوده وروزه دار بدون آذان میتواند روزه خویش را هم افطار نماید.
این بدین معنی است که شنيدن آذان جهت افطار برای روزه دار شرط نيست، بلکه آذان اعلامی است جهت انجام عبادت نماز در وقت خاص خود، که چون افطار در هنگام آذان مغرب است، لذا آذان نشانه اي براي جواز افطار روزه دار شده میتواند ، ولی لازم و شرط نیست که روزه دار تا زمانیکه صداي آذان مغرب را نه شنود ، نبايد افطار کند.
برای روزه دار کافيست که ساعت مغرب واینکه که آيا وقت نماز مغرب رسيده است يا خير، با مطمین شدن از این امر روزه دار میتواند روزه اش را افطار نموده ، وبعد از آن با ادای نماز مغرب خویش بپردازد .
وقت آذان مغرب بعد از غروب کامل آفتاب بوده ، وخوشبختانه که بشر امروز به چنان امکانات بیشرفته تخنیکی والکترونیکی دست یافته، که این مشکل تا حد ممکن برای مسلمانان بخصوص در جوامع غیر اسلامی ویا غربی نیز حل گردیده. همچنان خوشبختانه بسیاری از مراکز اسلامی جنتری های اسلامی وتقویم های شرعی را قبل از ماه مبارک رمضان به طبع رسانیده وبدسترس مسلمانان قرار میدهند ، که در این کار امکاناتی خوبی در اختیار مسلمانان قرار میدهد.
وقت سحر وافطار :
وقت سحر وافطار به نص صریح قرآن عظیم الشان بیان گردیده و از : طلوع صبح صادق آغاز وتا غروب آفتاب ادامه مى يابد .
« وكلوا واشربوا حتى يتبين لكم الخيط الابيض من الخيط ا لاسود من الفجر ثم أتموا الصيام الى اليل » ( تا آن وقت بخوريد وبنوشيد كه خط سفيد از خط سياه خوب نمايان وآشكار شود وباز روزه را تا اول شب به اتمام رسانيد وآنرا بگيريد. )( آیه 178 سوره بقره )
یادداشت ضروری:
این حکم در كشور هايكه آبر الود اند وتعيـين وقت در آن سرزمین ها دشوار است فتواى علمای جهان اسلام همین است که مسلمانان این کشورها وسرزمین ها باید افطار روزه ای خویش را مطابق افطار نزديكترين كشور اسلامى تنظیم بدارند.
همچنان قابل یاداوری میدانم که در دین مقدس اسلام :
روزه گرفتن از طرف شب جواز نداشته پروردگار ما شب را براى استراحت افريده است. قرآن عظیم الشان در مورد میفرما ید : « هو الذى جعل لكم الليل لتسكنوا فيه والنهار مبصرٱ إن فى ذالك لايات لقوم يسمعون »( يونس آيه 178 )
فضیلت افطار وسحـرى« پـس شب »:
پيامبرصلی الله علیه وسلم فرموده است: « سه امر از جملۀ اخلاق پيامبرانه ميباشند:
« تاخير در سحرى ، تعجيل در افطار ، در نماز دست راست را بر چپ گذاشتن » پيامبر اسلام ميفر مايد : « سحرى بخوريد ، زيرا در خوردن سحرى بر كت است : براى روزه گرفتن روز از خوردن سحرى كمك بگيرد وبراى قيام ليل ( تهجد ) از خوابيدن بعد از ظهر كمك حاصل كنيد. »
براى روزه دار مستحب است كه با خرما تازه افطار كند ودر صورت عدم موجوديت آن با آب افطار نمايد ودر زمستان ميتواند با خر ماى خشك و در صورت عدم موجوديت آن با آب افطار كند تا معده آماده گرديده وغذايى را كه بعدٱ خورده ميشود بتواند بهتر هضم نمايد. پس از آنكه شخص با خر ما يا آب وغيره افطار كرد نماز شام را ميخواند وبعد از آن غذا ميخورد و پيامبر صلی الله علیه وسلم فرموده است : « إذا أفطر أحدكم فليفطر على تمر ، فإن لـم يجد فليفطر على ما ء فإنه طهور ». « چون افطار كند يكى از شما پس افطار كند با خر ما ، پس چون نيافت پس افطار كند با آب زيرا پاك كننده است »( حدیث متفق عليه )
همچنان در حدیث در آحمد وابو داود که دارایی عین مفهوم میباشد آمده است :
« عن أنس بن مالك قال: كان النبي صلى الله عليه وسلم يفطر على رطبات قبل أن يصلي، فإن لم يكن رطبات فتمرات، فإن لم يكن تمرات حسا حسوات من ماء.»
ولی نباید فراموش کرد که حتمی وبه اصطلاح واجبی ، نیست که روزه دار حتمآ روزه خویش را به خرما افطار نماید ، در صورت عدم موجودیت خرما ، روز ه دار میتواند به هر چیزیکه در امکان اش باشد ، روزه خویش را افطار نماید .ودر حکم (أن يفطر على ما يشاء من الطيبات ) شامل میگردد .
براى روزه دار عجله در افطار وتأ خير در سحرى افضل ميباشد زيرا پيامبرصلی الله علیه وسلم فرموده است : « لا تزال أمتى بخير ما أخروا السحو ر وعجلو ا الفطور».« هميشه امت من به خير باشند تا وقتيكه به تاخير اندازند سحرى را وشتاب كنند در افطار ».
دعــاى افــطار :
« اللهُمَ لكَ صُمتُ وعلى رزقَك اَفطَرتُ »( خداوندا ! من براى تو روزه گرفتم واز رزق كه تو نصيـبم كرده اى افطار نمودم )( رواى حديث شريف : ابوداود ).
ويا اين دعــــــــا :
« بسم الله والحمد لله اللهُمَ لكَ صُمتُ وعلى رزقَك اَفطَرتُ وعليكَ تو كلتُ - سبحانكَ وبِحمدكَ ،
تَقَبل منى ، اِنكَ انتَ السميعُ العليم »
دعا بعد از افطار :
« ذهب الظما ء وابتليت العروق وثبت الاجر ان شا ء الله »(تشنگى زايل شد، رگ ها سيراب گشت ، واگر خداوند خواست اجر نيز خواهد رسيد.)( رواى حديث : ابوداود ).
ثـــواب افطار دادن :
اگر شخصى به روزه دار افطار دهد (ان شاء الله ) آنقدر اجر وثواب كمايى مى كند كه نصيب روزه دار ميشود ، هر چند افطارى مذكور چند لقمه نان يا يك خر ما هم باشد.
پيامبراسلام محمد صلی الله علیه وسلم فــرموده است :
« شخصى كـه روزه دارى را افطارى دهد او را اجر وثواب مانند روزه دار است »( بيهقى ).
پایان
