پوهنمل محمود نظری
عشقری په طنز وايي :
یک خر خریدنم بجهان باقی مانده بود
پالان و تنگ و توپره و افسار ساختم
یو خر رانیول مې په جهان کې پاته وه
پالان . رسۍ ، خورجین اولګام مي جوړ کړه
یا
هزاران شکر ایزد این زمان گردید کر گوشم
که فارغ از شنیدن شد ز حرف خیر و شر گوشم
خدایه زر شکره چې داوخت مې کوڼ سو غوږ
چې فارغ دخبرو د اوریدو د خیر او شر سو غوږ
یا
تنبلان هر سو فتند از تنبلی
چارپلاق و چار پلاق و چارپلاق
لټان هر خواته پراته دی له لټي
ستوني ستغ ستوني ستغ ستوني ستغ
یا
نفس من از بس هلاك خوردنست
چون مگس بين طعام افتاده ام
ای برهمن زاده دستم را بگير
بگذر از كين رام رام افتاده ام
پيريم از ميكده خارج نمود
بی نصيب از دور جام افتاده ام
د نفس مې د خوړو له ډیر ه حرصه
لکه مچ په خوړو کې لوېدلی یم
اې برهمن زاده لاس مې ونیسه
له کینې تیر سه رام رام لوېدلی یم
پير مې له میخانی بهر کړم
بې نصیبه د جام د دوره لوېدلی یم
هغه د ساقي په ناز پیمانې ډکول ویني او له ځانه سره په طنز وايي:
به این تمکین که ساقی باده در پیمانه می ریزد
رسد تا دورما، دیوار این میخانه می ریزد
په دومره تمکین چې ساقی باده پيمانی ته اچوي
چې زموږ وار رسیږی د میخانی دیوال به ونړیږي
هغه په طنز وايي مجنون ځکه هوساینه نه لري ځکه په بیابان کې د یوال سیوری نسته
همدا سې انسان په پوهه او عقل آدم دی نه په کالو او لونګۍ
بهرمجنون استراحت تهمت است
دربیــابان ســـایه دیــــوارنیست
آدمی با عقــل ودانــش آدم است
شخصیت با جامه ودستارنیست
مجنون ته استراحت تهمت دی
ځکه په بیابان کې سیوری د د یوال نسته
سړی په عقل او پوهې ادم دی
ځکه شخصیت په کالو او لونګۍ نه دی
عشقري له طنزونو پرته ټوکې هم لري . لکه :
تا و بالا که می شوم به دکان
به گمانم که کوه سالنگ است
پورته کښته کیږم په دوکان کې
په ګمان مې چې د سالنګ غر دی
یا
به روز عید هم دکان صوفی عشقری باز است
به امیدی که بیند بر سر بازار خوبان را
د اختر په ورځ د صوفی دوکان خلاص دی
په دې امید چې په بازار کې ښکلي وویني
یوسف آیینه، چې د عشقری د وخت یوله رندانو او خراباتیانو څخه و دغه لاندې بولله یې د«عشقري نامې» په نامه ویلې ده ،چې څو بیته يې داسې دي :
عشــــقــری آن شــور بــــازارت چــه شــــد؟
غــــرفــۀ خــالــــی ز نــصــوارت چــه شــــد؟
گــنــــج شــــور بــازار و حـاجــی قاســــمـت
\"حــیــــدری\" یــــار وفـــادارت چـــه شـــــــد؟
چـــکه چـــور و پـــای لــــچ پــوچـــــاق خــــور
ســــه پـتـــه بـــازان طــــرارت چـــه شــــــد؟
نــی \"غــلام شـــوده\" مـانــد و نــی \"چـجــو\"
\"خواجـۀ سـاعت سـاز\" سـر کارت چه شــد؟
نــی جمـــال مانـــد و نـــی شـــایـــــق تــــرا
هـــم نشــــین نغـــز گفــتارت چـــه شــــــد؟
چــوک و چـارســـوق و چتــۀ از یـاد رفـــتـهات
\"هفت شـهر عشــق\" و عطـارت چـه شـــد؟
در زمیـــن هــــم \"لـنـــگر\" دیـــگـــر مجــــــوی
آن عـــزیــــز یـــار و عـیـــارت چـــه شــــــــد؟
کاکـــههـــای چــــوک و شـــور بـــازار کــــــو؟
بالکــههـای رنـــد و چــوتــارت چـــه شــــــد؟
از اچـــکـزایــــی گــــــذر، تـــا تخــتـــــه پــــل
مسـگـر و زرکــوب و ســـمسارت چـه شـــد؟
قـاســـــم اســـــتـاد\" خـــراباتـــت خمـــوش
چنگ و شــــهنایی و ســه تارت چه شـــــد؟
چــوب بـــاز و پهـــلوانـــانـــــت کجـــاســـــت؟
کلـــه پـــزهــا و ســـــمــاوارت چـــه شـــــد؟
آ ن قـلـنـــــدرهـــای آتـشـــــــخــوار کـــــــــو؟
ســـــــاده رویــــان دلازارت چـــــه شـــــــــد؟
عشـــقری جـوشـــــی نمــودیـم نـیــم جـــان
\"یا سخی جان، شهر و بازارت چه شد؟\"
عشقري هغه شور بازار دي څه سو؟
هغه خالي دوکان د دنصوار دی څه سو؟
ګنج دشوربازار او «حاجی قاسم» دی
«حیدری » وفادار یار دي څه سو؟
چکه چور ، پایلوچ .پوټکی خور
درې پته باز رند دي څه سو ؟
نه «غلام شوده »پاته سو نه « چجو»
«خواجه ساعت ساز»، سرکار دی څه سو؟
نه «جمال »پاته سو نه «شایق »تاته
ستا هم ناستی نغز ګفتار دی څه سو ؟
چوک ، چارسوق او چته دی هیر سوه
دمینی اوه ښاره د عطار دی څه سوه؟
پر مځکه بیا « لنګر) نه پیدا کیږي
هغه عزیر یار او عیار دی څه سو؟
د چوک او شوربازار کاکه ګان څه سوه ؟
هغه رند او چوتار بالکه ګان دی څه سوه؟
له اڅکزایی ګدز ه تر تخته پله
مسګر ، زرګر او سمسار دی څه سو؟
«استاد قاسم» د خرابات دی چوپ
چنګ ، شهنايي او سه تاردی څه سو؟
چوب بازان او پهلوانان دي چيري دي؟
کله پز او سماوار دی څه سو؟
هغه اور خوره قلندران دی څه سوه؟
ساده مخی زړه ځورونکی دی څه سوه؟
