د افغانستان لپاره د روسيې د ولسمشر ځانګړي استازي ضمير کابلوف د افغانستان اوسني وضعيت، د روسيې افغانستان اړيکو، د افغانستان پاشل شوي پوځ، تاجکستان او ازبکستان کې د افغانستان د پوځي چورلکو او يو شمېر نورو مسايلو په اړه د روسيې دولتي RIA نومي آژانس سره تازه مرکه کړې. دغه مرکه روهي وېب پاڼې پښتو ته ژباړلې او بشپړ پښتو متن يې پر پورته تړوني روهي وېب پاڼه کې ولولئ.
پوښتنه: د طالبانو له واکمنۍ یو کال تېر شو، اوس مهال د طالبانو حکومت څومره باثباته دی؟
ځواب: د طالبانو حکومت نسبتاً باثباته دی، خو تر څو چې نور ځواکونه یې پر وړاندې وسله وال مقاومت ونه کړي. خو ماته داسې ښکاري چې د طالبانو اصلي "دښمن" په هېواد کې خرابېدونکی ټولنیز-اقتصادي وضعیت دی. او پخپله د طالبانو په رژيم کې د يووالي نشتوالی که رامنځته شي نو بې ثباتي به رامنځ ته کړي. د افغانستان ټولنیز-اقتصادي وضعیت یوازې په طالبانو پورې تړلې مسله نه ده، بلکې امريکا او د امريکا ملاتړو پورې اړه لري، لوېديځ پورې ځکه اړه لري چې پر افغانستان يې اقتصادي بنديزونه لګولي دي. دا د منافقانو عمل دی، اچې مريکا او ملاتړي يې کوي، ځکه چې زیان یې طالبانو ته نه، بلکې عامو افغانانو ته رسيږي.
او همدارنګه د ریښتینې توکمیز سیاسي ټول شموله حکومت جوړېدل يو مهم عنصر دی. ټولنیز-اقتصادي ستونزې، او همدارنګه د بشري حقونو مسلو په اړه د دوی چلند، د نجونو تعلیم، د حکومت په اډنه کې د ښځو ګډون - دا ټول به د دوی لپاره کار اړين وي. بله مسله دا ده، ترڅو چې په افغانستان کې د اوړي موسم وي، دا به یو مخلوط ایډیالوژیکي، سیاسي او نظامي بڼه وي.. طالبان به شاید له دې سره مقابله وکړي، او د مني په وروستیو کې، کله چې د چریکي عملیاتو موسم تېر شي - واوره، سړه - دا عامل به په موقتي توګه ورک شي. مګر په ټولنیز - اقتصادي ډګر کې ستونزې به پاتې وي.
پوښتنه: اوکراين ته د امريکا متحده ايالاتو له خوا د هغو هليکوپترو د سپارلو په اړه چې افغانستان ته غوښتل شوې وې ورکړل شوې؛ ایا موږ له متحده ایالاتو څخه تضمین لرو چې نور به دا ډول پیښې نه کیږي؟
ځواب: له متحده ایالاتو سره هیڅ ډول تضمین شتون نلري، ځکه چې دوی د خبرو اترو توان نلري. د هغو هلیکوپترو په اړه وه چې پخواني افغان حکومت ته یې نه دي سپارلي، هغه چورلکې چې په ختیځه اروپا کې یې لرلې راټولې شوې دي. خو زموږ لپاره مهمه دا ده چې هغه چورلکې او الوتکې چې د ازبکستان او تاجکستان په خاوره کې دي، کله چې افغان پوځي مشران او سرتېري وتښتېدل او څو درجن چورلکې او الوتکې یې له ځانه سره يوړې، اوکرایین ته نه ورکول کېږي؛ شاوخوا ۶۰ یې تاجکستان او شاوخوا ۴۰ - ۵۰ ازبکستان کې دي.
پوښتنه: آیا له امریکا سره د افغانستان په اړه خبرې روانې دي؟
ځواب: نه. موږ داسې کومه اجنډا نه لرو چې د افغانستان په اړه له امريکا سره خبرې وکړو. د دوی (امريکا) ځانګړي استازي په تاشکند کې په یوه کنفرانس کې (د جولای په پای کې) د خبرو وړاندیز وکړ، خو ما وویل چې موږ د خبرو لپاره ګډې موضوعې نلرو.
پوښتنه: د هغو وسلو او مهماتو په اړه چې د امریکا په مشرۍ د ایتلافي ځواکونو له وتلو وروسته افغانستان کې پاتې شوې، په دې اړه ستاسې مالوماتو څه دي؟
ځواب: په دې اړه موږ طالب چارواکو سره نه يو غږېدلي او بشپړ مالومات نه لرو چې ياد مهمات څومره- يوازې افغانستان کې پاتې دي او که د سيمې نورو هېوادونو ته هم اړول شوي دي.
پوښتنه: داسې راپورونه وو چې د نړۍ ځيني هیوادونه په افغانستان کې جنګیالي استخداموي چې اوکراین ته ولاړ شي، ایا روسیه په دې مسله کې له طالبانو سره کومې اړیکې لري؟
ځواب: شتون يې درلود او طالبانو تضمین وکړ چې دوی به د خپلو وړتیاوو سره سم داسې کړنو ته اجازه ورنکړي. بله خبره دا ده چې د قرغزستان استازي په تاشکند کې وروستي کنفرانس کې وویل چې د پخواني حکومت د افغان ځانګړو ځواکونو سرتېري چې له افغانستانه ووتل، هغوی بهر کمپونو کې دي او انتظار باسي. امریکایانو او نورو تر اوسه دوی نه دي ځای پر ځای کړي. که څه هم دوی ژمنه کړې وه چې شاوخوا ۱۱۰ زره افغانان امريکا ته لېږدوي. دا امریکایانو یو بې شرمانه چلند دی. دا ځانګړي ځواکونه - چې ځینې یې د داعش سره یوځای کیږي او ځيني يې بيا د امريکا په لسمون او هڅو د پيسو په مقابل کې اوکراين ته استول کېږي، چې د روسيې پر وړاندې جګړه وکړي او په دې موضوع کې طالبان کوم رول او مسووليت نه لري.
پوښتنه: افغانستان غواړي له روسیې څخه تیل واخلي، په دې برخه کې د همکارۍ امکانات څه دي؟
ځواب: امکانات شته. تېره میاشت د افغانستان د سوداګرۍ وزیر موږ ته د هغو توکو لست راکړ چې غواړي له موږ څخه يې واخلي. دا تېل او غنم دي. او دوی د غنمو غوښتنه کوي. یو لیست شتون لري او زموږ اړوندو وزارتونو ته سپارل شوی، بنسټیز چمتووالی شتون لري، موږ د دوی د سوداګرۍ وزیر ته انتظار باسو او دا موضوع زموږ له خپلو اړوند ادارو سره مطرح کړې ده.
پوښتنه: ایا افغانستان ددې لپاره پیسې لري؟
ځواب: دا سوداګریز تړونونه دي. غنم، غوړي او نور مایع توکي دي، چې د خصوصي سکتور له خوا به سوداګري کیږي، نه د دولت له خوا. بس دا چې د افغانستان د سوداګرۍ وزارت هر څه تنظیموي. د دې لپاره پیسې شتون لري.
پوښتنه: تاسو څومره وخت انتظار کولی شئ چې طالبان یو ټول شموله حکومت جوړ کړي؟ ښه، دا یو کال وشو ...
ځواب: تر هغه چې دوی په دې حالت کې صبر ولري؛ موږ بیړه نه لرو. ما د جولای مياشتې په وروستيو کې په تاشکند کې په یوه کنفرانس کې دا مسله د افغانستان د بهرنيو وزير سره مطرح کړه. په دوه اړخیزو اړیکو او نورو مسایلو هم خبرې وشوې.
پوښتنه: ایا د ملګرو ملتونو په امنیت شورا کې د طالبانو د غورځنګ څخه د بندیزونو د لیرې کولو مسلې راپورته کول لا ډیر وختي دي؟
ځواب: د دې لپاره چې روسیه یا چین په ساده ډول دا مسله راپورته کړي، طالبان باید ټول شموله، توکمیز او سیاسي حکومت جوړ کړي. پرته له دې، موږ هیڅ دلیل نه لرو. د غرب د منافقینو په څیر، موږ د نجونو د زده کړې مسله په سر کې نه اچوو. له همدې امله، موږ د اصلي شی سره پیل کوو، چې له هغې څخه به د نورو ستونزو حل راوباسو.
