۲۱مه پېړۍ نړۍ کې د تيلو د توليد او مصرف پېړۍ ده. د صنعت، جګړو او تګ - راتګ چټکه وده سبب شوې ده، چې بايد ډېر تيل توليد او ډېر تيل مصرف شي. دې ليکنه کې لس هغه هېوادونه چې د تيلو توليد کې ترټولو مخکښ دي، ښوودل شوي او د بېرل پر بنسټ، په ورځني ډول د تیلو توليد يې ذکر شوی دی.
۱- د امريکا متحده ايالت
د امريکا متحد ايالت نړۍ کې د تيلو توليد کې لومړی هېواد دی. دغه هېواد يوه ورځ کې نېږدې يووولس -نيم مېليونه بېرل تيل توليدوي. د دومره تيلو توليد سره - سره، د امريکا متحد ايالت هره ورځ اته مېليونه بېرل تيل له نورو هېوادونو وارداوي.
۲- روسيه
د تيلو توليد برخه کې روسيه دويم هېواد دی، چې ترټولو ډېر تيل توليدوي. دغه هېواد د پراخوالي پربنسټ نړۍ کې لومړۍ درجه او تر ټولو ستر هېواد دی. روسيه د تيلو توليد ترڅنګ، د طبيعي ګاز توليد کې هم لومړی مقام لري. د روسيې ډېر د تيلو صادرات اروپا او چين ته کېږي.
۳- سعودي عربستان
د تيلو د توليد برخه کې درېيم هېواد دی، خو د تيلو د صادراتو برخه کې لومړۍ درجه راځي. دغه هېواد نړۍ ته له ۱۵ بيا تر ۱۷ سلنه تيل توليدوي او د خپل اقتصاد اوويا سلنه عوايد يې له تيلو څخه دي.
۴- کاناډا
دغه هېواد څلورم مقام کې دی. په ورځني ډول نېږدې پنځه -نيم مېليونه بېرل تيل توليدوي. کاناډا د نړۍ شپږ سلنه د تيلو صادرات کوي.
۵- عراق
عراق د نفتو صادرونکو هېوادونو سازمان/The Organization of the Petroleum Exporting Countries چې اوپېک ورته وايي، له بنسټ اېښودنکو هېوادونو دی. د تيلو توليد برخه کې پنځم ځای لري او هره ورځ پنځه مېليونه بېرل تيل توليدوي.
۶- عربي متحده امارات
دغه هېواد د سعودي عربستان په څېر ډېر تيل توليدوي خو د خپل مصرف پر ځای ډېر تيل نړۍ ته ورکوي. عربي متحده امارات د ورځې څلور مېليونه بېرل تيل توليدوي.
۷- چين
که چېرې د تيلو مصرف شي، نو له امريکا وروسته چين دويم ځای لري، خو د تيلو د توليد برخه کې اووم نمبر هېواد دی. چين څه کم څلور مېليونه بېرل تيل د ورځې توليدوي او ډېر تيل په خپله مصرفوي.
۸- ايران
د عراق په څېر ايران هم د اوپېک سازمان غړی او بنسټګر هېواد دی. ايران کې د تيلو توليد هره ورځ درې - نيم مېليونه بېرل کېږي.
۹- کويټ
د پراخوالي او وګړو پر بنسټ وړکی کويټ هېواد، د نړۍ نهمه شمېره ستر د تيلو توليدي هېواد دی، چې ډېر تيل توليدوي. کويټ کې هره ورځ درې مېليونه بېرل تيل توليديږي.
۱۰- برازيل
د تيلو توليد پر اساس، د لسو سترو هېوادونو نوملړ کې لسمه شمېره برازيل راځي. برازيل هره ورځ ۲.۹ مېليونه بېرل تيل توليد کوي.
