دڅارویوغوښهبایدخامهونهخوړلشیکومسبزیجاتچیخامخوړلکیړیبایدپهمالګهیاکلورینلرونکواوبوپریمنځلشی پهديناروغۍباندیاختهانسانبایدپهازادچاپیرالکیلهرفعیحاجتڅخهځانوژغوری.
:دکدودانیچینجیدناروغۍ پیژندنه
دادڅارویواوانسانانوشریکهدهضمیسیسیتم پرازیتیناروغیدهچیدپاکوالیدنهمراعتکولولهاملهرامنځتهکیږیدوینیدکمښت،بیاشتهاییاودپښتورګودکارلویدوسببکیږیاودزړهدودریدلولهاملهمړینهرامنځتهکوی دا ناروغی دنړۍ په مختلفو برخو لکه اسیایی هیوادونو او افریقا او دپخوانی شوری پوری مربوطو هیوادونو کی پیداکیږی دا ناروغی پړۍ په tiniasis مشهوره ده په فارسی کی ورته بیماری کرم کدو وایی او په پښتو کی ورته د کدو دانی چینجی ناروغی وایی.
:عامل
د دی ناروغۍ عاملپلنو چينجيانو د جملي څخه دي چي خاکستري سپين رنگ لري حرکي غړي او د هاضمي جهاز نه لري د سکولکس(Scalex) په نامه ګرداو په سرکي يي څلور عدده زبيښونکي چوشکونه موجود دي ،دچوشک رنګ د وجود د رنگ دلرلو له کبله تيره رنگ لري او ځيني ډولونه يي د چنګکونو(Hooks ) قطارونه لري ، اوبيا په ځينو انواعوکي مدورچنگگ موجود وي ځوان چينجيان د چوشکو يا چنګکو په وسيله خپل ځانونه دکولمو په د يوالونو پوري نښلوي او غذائي مواد خپل د بدن سطحي په وسيله جذبوي او د اورميږ څخه وروسته د مربع شکله بندونه د چينجي بدن تشکيلوي چي هر بند يي د پروګلوتايد (Progllettide) په نامه سره ياديږي٠
دبالغ چينجي اوږدوالي ( ٥-١٠) مترو او يا په عادي حالت کي د(٣-٥ ) متر و پوري او بعضــي وختونو کي ددي اوږدوالـي يـي ( ٢٥ )مترو ته رسېږي او کولي شي چي تر دري کالو پوري ژوندي پاتي شي درسيدلي چينجي بندونو(Segment) شمير١٠٠٠- ٢٠٠٠پوري وي غاړه يي باريکه او عرض يا پلنوالي يي د سکوليکس د نيمايي پوري وي د بالغو بندونو يا (Mature) اوږدولي mm ١٢ملي متره او معمولاً اوږدوالي يي د هغه د پلنوالي څخه کم وي ٠
د نا بالغ بندونه(Gravid segment)اوږودوالي١٦-٢٠ملي متروپوري رسيږي او عرض يا پلنوالي يي ٥-٧ مترو پوري رسيږي ٠
او ځيني وخت٨٠ څخه تر ١٣٠زره هګۍ تولیدوی چي د هګۍ ابعاد ٣١×٤٢ مايکرون وي د رحم نابالغ بندونه (١٤-٣٤) پوري جانبي سوري لري اوهرپروګلوتايد مذکر اوجنسي غړي لري
دکدو دانی چینجی دژوند دوران:
د اچینجی دخپل ژوند ددوران لپاره دوه ډوله کوربنو(میزبان) ته اړتیا لری منځنی میزبان یی دلویو ښکرونو حیوانات او اخری میزبان یی انسان دی .دا چنجیان دانسان په کولمو کی وده کوی او وروسته پاخه شوی بندونه دانسان دکلمو څخه دغایطه موادو سره یو ځای خارجیږی او څاروی نوموړی بندونه دواښو سره یو ځای خوری چی په هغه صورت کی دخوړل شوی هګۍ څخه کوم چی په بندونو کی دی دڅاروی په معده کی تری لاروا راوځی دا د oncosphera په نوم یادیږی چی دا مایکروسکوپیک شکل لری او شپږ نیونکی غړی په کی موجود وی وروسته دا لاروا دڅاروی له معدی څخه کولمو ته انتقال مومی او هلته ځان دخپلو چنګکونو په زریعه دکلمو پوری نښلوی او له همدی لاری ځان دوینی دوران ته رسوی او دبدن په عضلاتو کی ځای نیسی په عضلاتو دانکوسپیرا دشکل څخه د finca شکل ته اوړی تر څوچی څاروی ژوندی وی نو فنکا به دهغه په عضلاتو کی موجود وی کله چی انسان نیمه پخه غوښه وخوری نو دمعدی دتیزابی ترشحاتو په وسیله یی پوښ له منځه ځی چینجی تری خارجیږی او دکلمو په دیوال پوری ځان نښلوی.
په څارویو کی دکدو دانی چنجی ناروغی:
په عمومی ډول سره غواګانی ددی ناروغۍ وسطی میزبان دی او په هر سن کی په دی ناروغي اخته کیدای شی ځوانخوسکیانپهتیزۍسرهپهدیناروغۍاختهکیږیمعمولاپهچرګاهکی شیندل شوی لارواګانیدواښو سرهیوځایدڅارویو پهوسیله خوړلکیږی اوڅارویپهدیناروغۍاختهکیږیهمدارنګهدڅارویودځایاوخوراکپاکوالیتهپاملرنهنهکولددیلاملکیږیچیڅارویپهدیناروغۍاختهشیداناروغیزیاتهپهغواګانوکیپیداکیږیولیپهځینیاستثناییحالاتوکیمیښی،پسونهاووزیهمپهدینارغۍاختهکیدایشی.
پهانسانانوکیدکدودانیچنجیناروغی:
د کدودانی چنجي لاروپه دی مرض د اخته حیوان په بدن کی د سیست په شکل سره ژوند کویکلهچیانسان دغواګانونیمهپخهشویغوښه وخورېنو نوموړی لاروادغوښیسرهیوځایدانسانب نتهځیاوتردریشکالوپوریدانسانپهبدنکیژوندکوی . په دی ناروغۍ اخته انسان په غایطه موادوکی متحرک بندونه لیدل کیږی او نور علایم یی په انسانانوکیپهلاندیډولدی
:تشخیص
پهانسانانوکیددیناروغۍتشخیصدفضولهموادودمعاینیپهاساسصورتنیسیچیدکدودانهچینجیهګۍپهزیاتهاندازهپهفضولهموادوکیشتونلریخوبهترهمعاینهغایطهموادوکیدلویدلوبندونولیدلدی.
پهحیواناتوکیددیناروغۍتشخصپهدوهډولهدی
دحلالیڅخهوروستهدحیواندجسد په ځینوبرخولکهژبی،زړه،اوږي،ورون،ديافراگم،دپښتيوکتلچیپهدیاعضاوکیسیستونهلیدلکیدایشی.
دوهم دحیوان دپوستکی لاندی دایمونولوژیکو موادو دزرق دلاری هم کولای شو داناروغی په څارویوکی معلومه کړو.
تداوی :
ددی ناروغۍ تداوی ډیره موثره ده او مونږ کولای شو دلاندی دواګانو څخه په ګټه اخستنی سره دا ناروغی تداوی کړو.
که چیری مو په ځان کی ددی ناروغۍ نښی ولیدلی نو دخپل معالج ډاکتر سره په تماس کی شی
