۱- د شتمني راجلبول:
یوه ورځ مې د خوشبخي په سیمینار کې ګډون کړی وو. زه پوهیدم چې خبرې کوونکی د لسو کلونو لپاره د عملي کار تجربه لري. ما غوښتل پوی شم چې څه د ویلو لپاره لري. هغه ډیري ښې خبرې کولې. زیاتو حاضرینو یې له خبروه ښه ګټه اخیستله. ما خپل ځان معرفي کړ او له هغه مې وپوښتل: ایا هغه په هغه اصولو باور لرې چې د هغه په اړه خبرې کوې؟ هغه تایید کړه. ما ترې وپوښتل: ایا دې اصولو هغه ستاسو ته دا خوښي درکړې ده؟ هغه ځواب راکړ: نه ، ما له هغه څخه ټول دلایل وپوښتل. هغه ځواب راکړ چې زه فکر کوم چې زما په تقدیر څه د ځوښیو په نوم ندي لیکل شوي. هغه هنر د خپلو کړنو او باورونو سره جذبولو. هغه په دې نه پوهیده چې د هغه افکار او چاپیریال په هغه باندې منفي اغیزه کړې. ما ورته وویل: د خوځښت ځواک او د شتمنو په اړه د فکر لوی قدرتونه شتمنۍ ته متوجه کوي. د پایلې په توګه، که تاسو غواړئ بډایه شئ نو تاسو اړتیا لرئ داسې خلک راجلب کړئ چې کولی شي ستاسو سره مرسته وکړي. ستاسو افکار ورته وضعیت جذبوي. که تاسو پریکړه وکړئ چې په راتلونکي کې بډایه شئ، نو تاسو دا مفکوره په خپل ټول فکري ځواک کې داخل کړئ او په ورته وخت کې ټول بهرني شرایط د مرستې لپاره وکاروئ او په پای کې به بډایه شئ.
۲- غربت او شتمني:
له پیدایښت څخه هیڅ څوک غریب ندي زېږېدلي. کله چې شتمني د سمو شرایطو لاندې ترلاسه کیږي، نو دا ژوند پراخوي. هرڅه د ښه یا بد لپاره کارول کېدی شي. د شتمني په څیر، رواني قواوې دواړه په ښه او بد دواړو لوریو کې لارښود کېدی شي. له لږ آرامۍ سره، موږ ځواک بیرته ترلاسه کولی شو. ډیر آرام کول انسان ته د سستۍ، غفلت، حماقت او خیالي خواهشاتو لامل کیږي. که تاسو خپله شتمني له نورو څخه په غیرعادلانه ډول ترلاسه کړئ، نو تاسو له خپلو سرچینو څخه ناوړه ګټه اخیستې. مګر که ستاسو شتمني له مشروح او سمو سرچینو څخه لاسته راشي نو تاسو به خوشحاله شئ. د شتمني له لارې موږ کولی شو د ځان او نورو د هڅولو لپاره ډېر څه ترسره کړو چې د ځان او ټولنې لپاره به مو پرمختګ منځ ته راوړی وي.
۳- د مال د ترلاسه کولو لومړی ګام:
د شتمنۍ ترلاسه کولو لپاره لومړی ګام دا دی چې چاپېریال مو له ګټورو تاثیراتو څخه برخمن کړئ. د ځان لپاره د ودې او پرمختللي چاپېریال غوښتنه وکړئ، خپل ځان په داسي چاپېریال کې وساتئ، او له دې څخه متاثره شئ.
۴- شتمني د ډیرو هڅو پایله نه ده:
د ډېر عمر ډیری سړي نسبتا شتمن دي. دوی یا دا میراث ترلاسه کړی یا ترلاسه کړی. دوی پرته له پیسو نشوای بریالي کیدلی، یو څوک چې په سختو فزیکي شرایطو کې کار کوي ممکن د هغه چا په څېر عالي نظریات ونه لري څوک چې په نسبي ډول د ښه ژوند لرونکې دي.
شتمني معمولا د بریا پایله ده، مګر په عمومي ډول دا د ډیرو هڅو پایله نده.
زرګونه زحمت کوونکي خلک هیڅکله نه شتمن کیږي. خو نور د لږو لږو هڅو سره ډیری پیسې ګټي. د وړتیاو او امکاناتو لیدل د شتمنۍ لاسته راوړلو لپاره بله لار ده. یو سړی د امکان تر حده زیار ایستلی شي. مګر که هغه خپل فکري ځواک ونه کاروي، دا یوازې د یو سړي تر قوماندې لاندې دنده ده چې خپل فکري قوې د خپلو ګټو لپاره کاروي.
۶- تاسو یوازې د پیسو په خوندي کولو (سپمولو) سره نشئ بډایه کېدلی:
هیڅ څوک نشي کولی یوازې د دوی د عاید په خوندي کولو سره په عادي ژوند کې بډایا شي. ډیری د خپل ټول ژوند په پای کې سپمول شوې پیسې مصرفوي، مګر دا د دوی انرژي هم ضایع کوي.
د مثال په توګه: زه یو سړی پیژنم څوک چې په پښو خپلې دندې ته ځي او دا کار د هغه یو ساعت وخت نیسي ترڅو دندي ته ورسیږي او یو ساعت د کار څخه بیرته کور ته راستنېدلو کې ورنه مصرفېږي. هغه کولی شي دا لاره په شل دقیقو کې موټر کې په تګ سره ووهي، هغه په ورځ کې لس روپۍ سپموي، مګر یو ساعت او یو نیم ساعت ضایع کوي. د ده دا سرمایه ګذاري ډیره ګټه وره نده، پرته لدې چې د سپورت پر شکل هغه دا وخت ضایع کولو چې یوازي یې د هغه روغتیا لپاره ډیر ګټور و، که چیرې هغه دا نور پاتې وخت په ناڅاپي کاري چاپیریال باندې د خپل ځان د بریالي کولو په هڅو باندې تېر کړی وو نو هغه کولی شوای چې ځان ته زیاتي د خوښۍ لارې ومومي.
۶- د بیکاره ژوند لګښتونه او تاوانونه:
یوه له ترټولو لویه غلطي چې په اوسني نسل کې یې خلک کوي د داسي خلکو سره ملګرتیا کول دي چې دوی نشي کولی خپل ظرفیت ښکاره او وده ورکړي. کله چې د یو طرفه ژوند ټولنیز اړخ وده کوي او اکثرا سرګرمي او ساتیري د خپل ژوند اصلي اساس ګرځي، یو څوک د خپل ژوند عادت خوندي کولو پرځای بې ځایه اسراف کوي. هغه د سپمولو پرځای د فزیکي، رواني او معنوي سرچینو ضایع کولو د عادت ښکار کېږي. د پایلې په توګه دا سړی نوره سمه هڅونه (انګېزه) نلري. او د خدای په واک ورکړل شوی قدرت، ځواک او قوت د هَغه په وجود کې همداسې پاتې کېږي. هغه به د په ژوند ټولو اړیکو کې ضعیف قضاوت ولري. دی به تل په تجارت او شتمني کې کمزوری وي. دا ډیری وختونه په زاویې پورې اړه لري، که دی خپلواک او ګټه کوونکی وي نو دی به د ډیر مصرف کولو په توګه د لږې ګټې کوونکي وي.تولیدات به یې زیات او عایدات به یې تل کم وي. په ښکاره ډول، دا د دې خلکو د غمیزې ژوند یوه لازمي برخه ده چې دوی باید په درد کې دا درس زده کړي او خپله تجربې وکړي مخکې له دې چې دوی د نورو له غلطیو او تجربو ګته اخیستې وای. ځینې خلک د نورو له غلطیو څخه زده کړه کوي. ډیری خلک اړتیا لري ځان تجربه کړي او هغه پوهه مصرف کړي چې دوی یې په خپل ژوند کې پدې لاره کې ترلاسه کړي.
.
۷.د وړ او شتمنو خلکو سره پیژندګلوي او ټولنیزې اړیکې:
د شتمني ترلاسه کولو کې لومړی او وروستی ارزښت ځان له ښه نفوذ سره محاصره کول دي، دا چې ښه افکار، کامله روغتیا، یو ښه کور د سوداګرۍ چاپیریال، او بریالي سوداګرو همکارانو شراکت دی. د هرې ممکنې لارې وړتیاوو لرونکي خلکو پیژندل. خپلې دماغي څپې له خپلو هم فکره ملګرو سره شریکې او پرتله کړئ. دا به ستاسو سره د ټولنیزو اړیکو پراخوالی منځ ته راوړي او هرڅوک به ستاسو سره د ټولنیزو اړیکو لرلو په لټه کې وي. هرڅومره چې تاسو د بډایه، نامتو، او بې عیبه خلکو سره ریښتینې ملګرتیا ولرئ، دوی ته خپله پانګه ورکړئ، که څه هم لږه اندازه پانګه اچونه وکړئ، او دې کار ته دوام ورکړئ تر هغه چې تاسو د خپلې پانګې اداره کولو لپاره د سوداګرۍ قوانین او لارې ومومئ. پدې وخت کې، د ورته اتحادیو له لارې، تاسو به په ژوند کې خپل ځای ومومئ. که چېري تاسو په خپلو فرصتونو باندې تمرکز وکړئ او هغه وکاروئ، نو تاسو به یوازینی کس یاست چې له ټیټ ژوند څخه یې ګټه پورته کړې. که تاسو یو اندازه عایدادتو لاسته راوړلو لپاره پوره عاید ولرئ او د ځینو لپاره د خپل شخصي تجارت په جوړولو کې د هغوی لپاره د معاش زمینه برابره کړئ تاسو به له دې ژوند څخه لا زیات خوندو واخلئ. ستاسو په مغز کې یو ځواک شتون لري چې تاسو له بې لاري څخه لرې کوي ، او کله چې کارول کیږي، نو تاسو د بریا لوړو پوړینو ته رسوي.
