قبل از اينکه علماء درينمورد اظهار رأى کنند، بهتر آنست که راهنمائى هاى اسلام را براى جلوگيرى از همچو امراض بيان نمايند و ارگان هاى دينى حکومت ما، چون وزارت حج و اوقاف و ساير ادارات که مسؤليت دارند بايد همزمان با ظهور مرض کرونا به خطباء و امامان و دعوتگران و مبلغين وظيفه مى دادند تا رهنمودهاى اسلام را در روشنائى نصوص شرعى بيان دارند تا از يکسو مردم متدين کشور ما آگاهى بيشتر در دين پيدا کنند و از طرف ديگر مغرضين و سرسپردگان آيدياهاى غير اسلامى بدانند که اسلام در هر شرايط و ظروف ارشادات و رهنمودهاى خاص دارد.
پيامبر گرامى خدا تا فتح مکه براى اداى هر نماز وضوء ميکردند و در روز فتح مکه به يک وضوء چند نماز را ادا کردند از او پرسيده شد که شما عادت قبلى را ترک کرديد، فرمودند: عمداً اين کار را انجام دادم يعنى براى اينکه براى اداى هر نماز وضو برامت لازم نگردد. در ميان صحابه رسول ګرامى اسلام، عبدالله بن عمر (رض) کسى بود که براى اداى هر نماز وضوى تازه ميگرفت و از رسول خدا نقل شده که وضوء بر وضوء را ”نورٌ على نور“ گفته اند. پس در چنين شرايط که ويروس درحال اشاعه و گسترش است يکى از راه هاى جلوگيرى آن براساس همين رهنمود اسلام آنست که نماز گذاران در هر نماز، وضوء را تازه کنند. مردم ما آگاهى زياد از دين ندارند پيش از اينکه فتواى اغلاق (بندساختن) دروازه هاى مساجد داده شود، بايد مردم توصيه ګردند تا در پنج وقت نماز – پنج بار طهارت کنند.
بايد در وضوء اهتمام جدى صورت گيرد، برعلاوه شستن اعضاى مغسوله که فرض اند در مضمضه و استنشاق توجه خاص شود. درين مورد در رهنمودهاى دينى سه چيز ذکر شده است: مضمضه، استنشاق و استنثار. مضمضه آنست که آب در دهان گرفته شود و اين آب در تمام قسمت هاى دهن حرکت داده شده غرغره گردد، تاجاى ممکن به گلو آب رسانده شود و اين عمل سه بار تکرار گردد.
استنشاق، کش کردن آب در بينى تا آنکه در قسمت بالاى بينى برسد.
استنثار، آب کشيده شده در بينى همراه با اخلاط داخل بينى بيرون انداخته شود، عمليه استنشاق و استنثار هم سه بار صورت گيرد که اين از جمله سنت هاى وضوء است، اگر در شرايط ضرورى چون حالت موجوده در هر نماز مضمضه، استنشاق و استنثار سه سه مرتبه عملى گردد پانزده مرتبه دهن و بينى با اهتمام کامل شسته ميشوند. بدون شک اين عمل در جلوگيرى از ويروس ها جايگاه خاص دارد، حتى مضمضه و استنشاق در غسل جنابت در فقه حنفى فرض گفته شده است. در رهنمودهاى دينى بعد از خوردن شير- تلخان و چيزهاى چرب شستن دست و دهن نيز آمده است.
دريک روايت آمده است: وقتى که انسان خواب مى کند شيطان در خيشوم آن مى خوابد، وقتى که از خواب بيدار شديد بينى تان را خوب بشوئيد تا اثرات شيطان از خيشوم دور گردد. در توجيه اين رهنمود بعض ها گفته اند که مراد از شيطان جراثيم و ميکروب ها است که در هنگام خواب اين ويروس ها در قسمت بالاى بينى بنابر عدم موجوديت هواى آزاد و کافى جا ميگيرند.
بعد از مجامعت با همسر، خواب کردن در رهنمودهاى دينى قبل از آنکه وضوء گرفته شود و يا حد اقل پيش از آنکه دست ها را بشويد و استنجا کند، کار خلاف تربيت دينى و بهداشتى معرفى شده است چنانچه در روايت بخارى مى آيد که از پيامبر خدا عمر(رض) پرسيد: (اينام احدنا و هو جنب قال نعم اذا توضاء) آيا از ما کسى درحالت جنابت خواب کرده مى تواند، فرمود: بلى، هنگامى که وضوء کند، يعنى اول وضوء نمايد سپس خواب نمايد.
بعد از قضاى حاجت استنجاء با آب از جمله عمل هميشگى پيامبر ما بود چنانچه انس بن مالک مى گويد وقتى که پيامبر خدا به رفع حاجت مى رفت من و غلام ما ظرف از آب به پيامبر مى برديم تا به آن استنجا نمايد.
حتى در روايات مى آيد که پيشواى بزرگوار اسلام بعد از استنجاء درحالت جنابت، دست را به خاک مى ماليد. اين عمل آنحضرت براى پاکى دست و زدودن بوى بود- در آن زمان که صابون نبود از خاک استفاده مى شد. اين عمل مبين آنست که دست ها با صابون و بقيه موادى که درين عصر از آن استفاده ميشود شسته شوند تا از خطرات ويروس ها حفاظت گردند. حتى از استنجاء با دست راست و در هنگام بول از تماس دست راست به آله تناسلى منع فرموده اند.
استعمال مسواک در احاديث مبارک رسول خدا در هر وضوء باتاب دهنده حقايق بهداشتى و ارتقاى معنويت انسان است. سنت هاى دينى ما با مرور زمان هر يک در سخترين شرايط که دشمنان دين ستيز با اين دين، در صف مقابله با همه وسايل دست داشته نشسته اند، جوابگوى حرکات مضحک و انديشه سخيف آنها است. در آموزه هاى دينى ما مى آيدکه نظافت جزء ايمان است گرفتن موهاى اضافى و ناخن ها در هر هفته سبب جلوگيرى از بسىار ويروس ها شده به تندرستى و صحتمندى انسان کمک مى کند.
غسل روز جمعه، پوشيدن لباس هاى پاک، استعمال مسواک و سکوت و آرامش در داخل مسجد، به ذکر و اوراد مشغول بودن از سخن گفتن با ديگران در داخل عبادتگاه، روش و ميتود دينى ما است. در هنگام فاژه دست را به دهن گرفتن و در هنګام خوردن پياز سير خام و چيزهاى اذيت دهنده از رفتن به مسجد کناره گرفتن رهنمودهاى بازتاب دهنده حقايق صيانت از حقوق ديگران است که پيامبر ما به آن دستور مى دهد.
اگر مساجد بر مبناى اصول دينى پاک کارى شده در تنظيف و خوشبو کردن آن اهتمام جدى صورت گيرد راه ديگرى جلوگيرى ويروس ها است. در زمان رسول گرامى خدا براى تنظيف مسجد خادمى وجود داشت و بهترين عمل در اعمال نيک اين امت برداشتن خس و قمه هاى داخل مسجد است، خوشبو کردن مساجد و تنوير آن در زمره آموزه هاى دينى قرار دارد. انداختن آب دهن در داخل مسجد گناه معرفى شده و کفاره آن دفن و برداشتن آن وانمود شده است. پيامبر گرامى خدا نخامه را که در ديوار مسجد مشاهده کرد با دستان مبارک خود آن را حک نمود و امام مسجدى را که به ديوار مسجد آب دهن انداخته بود از امامت برطرف نموده برايش گفت: انک آذيت الله و رسوله، تو الله و پيامبرش را اذيت دادى.
با در نظر داشت رهنمود ها و آموزه هاى بالا آيا تعطيل جماعت نماز در دين به علت بيمارى و انتقال ويروس جواز دارد؟!
تعطيل جماعت نماز و اغلاق دروازه هاى مساجد به دليل ويروس کرونا جواز ندارد.
بايد پيش از اينکه به اين مسئله فکر شود و دليلى براى بستن دروازه هاى مساجد جستجو گردد، براى جلوگيرى اين ويروس از رهنمودهاى دينى که به صورت موجز در بالا ذکر شد استفاده شود.
بلى به اين اندازه متوليان امور مى توانند، بگويند که از جمله اعذار عدم حضور جماعت براى کسانى که اگر از ترس اين ويروس گاهى به جماعت حاضر نشوند مورد ملامتى و توبيخ واقع نمى گردند و همچنان بايد آزادى مردم در مسايل عبادى از مردم گرفته نشود بلکه آزاد گذاشته شوند، زيرا در عدم حضور به جماعت، دين اسلام تهديدات و وعيدها دارد که متاسفانه تا هنوز نه دولت آنرا عملى ساخته و نه علماء به جديت در آن مورد به اهالى خود چيزى گفته اند. پيامبر خدا تصميم گرفتند تا نماز برپا گردد و کس ديگرى امامت نمايد و خودشان با تعداد جوانان به خانه هاى کسانى بروند که به جماعت نيامده اند، خانه هاى آنها را در حالى بسوزاند که خود اين متخلفين از جماعت، در خانه باشند يعنى آنها هم بسوزند.
در زمانه پيامبر و صحابه کسانى از جماعت تخلف مى کردند که مبتلا به نفاق و يا مريض مى بودند.
در يکى از روزهاى جمعه که در هنگام نماز باران شديد مى باريد و راه ها پرگل بود، ابن عباس (رض) به مؤذن دستور داد تا به جاى حى على الصلوة – الصلاة فى الرحال بگويد، يعنى اداى نماز در خانه ها، ولى دروازه مسجد باز بود و جمعه برپا شد، منتها در صورت عدم حضور به جماعت متخلفين در چنين حالت مذمت نمى شوند.
پيامبر خدا براى کسانى که پياز خام، سير و چيزهاى که بدبوى اند آنرا بخورند آنها را از حضور به جماعت به دليل اذيت ديگران منع کرده فرموده که به مصلاى ما نيايند.
ازين حديث فهميده ميشود که اشخاص مبتلا به امراضى که سبب اذيت ديگران گردد آنها به مسجد نيايند نه اينکه اشخاص جور و صحتمند حاضر نشوند.
مساجد از جمله اعظم شعاير الله در دين است. آذان و جماعت نماز، در زمره سنت هاى تاکيدى اسلام اند هيچگاه به هيچ دليل گرچه براى يک وقت هم باشد کاملاً تعطيل و ملغا نمى گردند.
در هنگام جنگ با دشمن که يقين و باور کامل به آن است که با استفاده از فرصتى که مردم به نماز استاده اند، دشمن در کمين نشسته حمله غافلگيرانه مى نمايد، درين وقت هم براى مسلمانان اجازه ترک جماعت داده نشده است، حتى تاکيد شده که همه به جماعت طورى شرکت کنند که طريقه آنرا آيت قرآن و احاديث پيامبر(ص) بيان نموده است.
از جمله قواعد فقهى [اليقين لا يزول بالشک] است، روى اين قاعده مبتلا شدن به ويروس کرونا در جماعت نماز يک امر احتمالى است نه بايد به اين چيز احتمالى، امر مهم دينى تعطيل گردد.
تاکيد به جماعت در دين به حدى بوده که در يک سفر پيامبر با ياران معيتى اش که تا قسمت آخر شب راه رفتند و در آخر شب منزل گرفته خوابيدند و بلال را توظيف نمودند تا با طلوع صبح صاق آنها را بيدار نمايد، قضاء الهى طورى شد که بلال نيز به خواب رفت، بعد از بالا شدن آفتاب بيدار شدند و قضايى اين نماز را به جماعت خواندند.
در شرايطى که حمام ها و هوتل ها و رستورانت ها فعال و مردم در بازارها و موترهاى کلان که ده ها نفر در کنار هم ساعت ها نشسته از يک ولايت به ولايت ديگرى و از يک منطقه به منطقه ديگرى حرکت و سفر مى نمايند، چگونه مى توان جلو آنرا گرفت احتمالاً به اين استناد خواهد شد که ضرورت هاى يوميه زندگى است و به هيچ دليل جلوگيرى از آن ممکن و سودمند نيست، پس برپا کردن جماعت نماز، ضرورت دينى و مسؤليت اسلامى است و در انجام عبادت دسته جمعى حکم الهى و دستور نبوى است، بيائيد به جاى تعطيل، به همه مردم دستور داده شود تا مثل ماه مبارک رمضان به مساجد رو آورند، توبه کنند، با استغفار به تضرع و زارى دعا کنند تا اين مرض مهلک را خداوند متعال دور سازد.
در هنگام بروز يک حادثه المنالک و تغيير سيستم زندگى عادى، شريعت دستور مى دهد که به مساجد برويد و در کنار هم ايستاده شده خدا را عبادت کنيد، مثلاً درحالت کسوف که در يکى از پديده هاى طبيعت تغييرى رونما مى گردد، مردم ما موراند که نماز طولانى ادا کنند، درحاليکه اين نماز و جماعت آن، از جمله نماز هاى استثنايى مربوط به يک قضيه اى است که بايد مرم از آن در هراس شده به ربوبيت الله تن داده به او رو آورند. حال هم بايد به مالک اين ملک و فرمانرواى حقيقى رو آوريم نه تنها در فکر اغلاق و انسداد دروازه هاى مسجد نباشيم بلکه از سرکشى خود دست برداشته براى رفع و ازاله اين مرض مهلک و کشنده به خدا برگرديم و دروازه هاى مساجد و توبه را باز نگهداريم.
قصه قوم يونس (ع) که در قرآن ذکر شده است کمى با تأمل و ژرف نگرى در آن بينديشيم و از عذاب که درحال نزول بود، آن قوم چگونه نجات يافتند آيا دسته جمعى بخدا رجوع کرده در اصلاع و اعتقاد خود کوشيدند يا با تنفر و انزجار، انزوا را برگزيدند؟!
مردم دنيا راه استکبار را برگزيده به دنبال مستکبرين فرعون صفت روان اند، طغيان و سرکشى سبب خشم الهى و عذاب ها گرديده است ما بايد براى نجات ازين مهلکه در يک کشتى در کنار هم بنشينيم تا طوفان غضب الهى کافران را طعمه خود سازد نه اينکه مسلمانان با انتخاب روش متابعت از بى دينان با آنها يکجا نابود شوند. قصه طوفان قوم نوح (ع) و کشتى نوح (ع) را که مسلمانان در آن جمع شدند در قرآن بخوانيم بسم الله گفته در مساجد که کشتى هاى نجات اين زمان براى مسلمانان است جمع شويم.
قرآن پاک کسانى را که مساجد را از ذکر خدا (نماز و عبادات) باز ميدارند و تلاش به تخريب آن مينمايند، ظالمترين انسانها ناميده است. (و من اظلم ممن منع مساجد الله ان يذکر فيها اسمه وسعى فى خرابها). آبادى مساجد از ديدگاه اسلام بستگى به نماز گذاران و تعليم و آموزش دينى دارد به هر اندازه ى که مردم به مساجد بيشتر رو آورند و از تعاليم دينى بهره مند شوند به همان اندازه مساجد آباد و خوشنودى الله متعال حاصل ميگردد.
بهترين بقعه هاى روى زمين- مساجد است. مساجد در ملکيت کسى قرار نداشته در روز قيامت جاى آن به جنت انتقال داده ميشوند، هنگامى که يک مسلمان به مسجد داخل ميشود، ميگويد اللهم افتح لى ابواب رحمتک، اى الله(ج) دروازه هاى رحمتت را برايم بکشا. پس رفتن در مسجد قرار گرفتن در رحمت الهى است، جائيکه رحمت خدا باشد آنجا مصؤنيت از همه مشکلات و رفتن به سوى ترقى و تعالِى است. درينجا بطور نمونه دو حادثه را که تنها از آن مسجد و کسانى که در مسجد جا گرفته بودند نجات يافتند ذکر مى کنم:
واقعه اول: يک ونيم دهه قبل در سونامى اندونيزيا با سرازير شدن آب بحر همه ساکنان شهر و آبادى ها از بين رفت اما تنها يک مسجد و کسانى که در داخل مسجد بودند ازين عذاب جان به سلامت بردند.
واقعه دوم: در سال ٢٠٠٥ به تاريخ ٨ اکتوبر که مصادف با ماه مبارک رمضان بود، زلزله شديد شهر بالاکوت پاکستان را تکان داد، به جز يک مسجد که سالم باقى ماند متباقى همه شهر از بين رفت، بر اساس ارقام ارايه شده بيش از يک لک انسان در نتيجه اين حادثه جان دادند. درحاليکه در نتيجه اشاعه ويروس کرونا تا ١٥ مارچ سال جارى در مدت سه ماه ٥٨٠٠ نفر جان داده اند.
حالا درين شرايطى که آفت آلهى با بروز ويروس کرونا جهان را به يک خطر جدى مواجه ساخته بيش از يکصدوبيست کشور دنيا را فرا گرفته است، نبايد از مسجد و اقامه جماعت نماز در مسجد گريز کرد، بلکه برخلاف همه انديشه هاى واهى، نسبت به هر زمان ديگر جهت اداى عبادت و پرستش خالق کائنات مطابق به سنت موکد پيامبر اسلام به مساجد زياد برويم، ختم هاى دسته جمعى در داخل مساجد نمائيم، علماء با موعظه ها و اندرزهاى اسلامى شان مردم را تسلى دهند. در دعاهاى که از پيامبر بزرگوار اسلام نقل شده آمده است: لاملجاء ولا منجاء من الله الا اليه، نيست پناگاه و جاى نجات از عذاب خدا مگر رو آوردن بسوى خدا.
رفتن در مساجد و اداى نماز به صورت دسته جمعى، در حقيقت رو آوردن بسوى خدا است.
يک روز پيامبر خدا در مسجد نشسته بود، شخص آمد و نماز خواند و دعا کرد و در دعاى خود گفت: اللهم انى اسالک بأنى اشهد انک انت الله لا اله الا انت الاحد الصمد الذى لم يلد ولم يولد ولم يکن له کفواً احد – رسول خدا برايش ګفت تو دعاى را خواندى که در آن اسم اعظم است پس دعا کن که دعايت را خدا قبول ميکند.
مشکل اساسى ما اينست که به واقعيت هاى دينى و اصول و روش دينى مان آگاهى کامل نداريم. عطالت، سستى و کسالت دامنگير ما شده، خود را در گرو ماديات قرار داده ايم، درحاليکه با گسترش ويروس کرونا بى ثباتى و بطلان اين ديد که گويا (اقتصاد زيربناى جامعه است) عملاً ثابت گرديد.
