جنگ الکترونیک یکی از انواع جنگ یا به بیانی مفهومی تر آن اصطلاحی است که در نبردهای نظامی از آن استفاده می شود.
جنگ الکترونیک با هدف ارسال پارازیت و یا فریب تجهیزات الکترونیکی دشمن صورت می گیرد تا امکان کنترل طیف الکترومغناطیس فراهم شود. امروزه وقوع تحولات عظیم در فناوری صنایع و تسلیحات نظامی بر همگان آشکار است. پیشرفت در فناوری الکترونیک از عوامل مهم در افزایش دقت، سرعت و حساسیت سلاح های نظامی می باشد.
سابقه کاربرد جنگ الکترونیک در عملیات نظامی منحصر به چند دهه اخیر نیست، بلکه آغاز آن در جنگ جهانی اول بوده و از جنگ جهانی دوم به بعد به شکل گیری مورد استفاده قرار گرفته است. به گونه ای که نقش موثری در تعیین نتیجه نهایی بسیاری از درگیری ها و عملیات رزمی نظیر عملیات پرل هاربور، عملیات متفقین در سواحل نورماندی، جنگ ویتنام، پیاده شدن نیروهای پیمان ورشو در چک اسلواکی، جنگ های اعراب و رژیم اشغالگر در فلسطین حمله هوایی آمریکا به لیبی،جنگ اتحاد جماهیر شوروی سابق در افغانستان و در نهایت جنگ های خلیج فارس را در برمیگیرد.
ابزار و تجهیزات جنگ الکترونیک
در این جنگ سیستم های زیر به کار گرفته می شوند:
سیستم های نظامی هشدار دهنده و شناسایی؛
تجهیزات فرماندهی و کنترل؛
سیستم های ناوبری؛
ارتباط الکترونیک؛
جنگ سرد الکترونیک؛
اقدام ضد جاسوسی الکترونیک؛
ماموریت های جنگ الکترونیک:
جنگ الکترونیک یک جنگ مدرن برای مبارزه با دشمن بوده و شامل عملیات آفندی برای ایجاد سردرگمی در سیستم فرماندهی و کنترل یگان ها و جنگ افزارهای دشمن، اقدام های پشتیبانی الکترونیکی و همچنین عملیات پدافندی جهت حمایت دستگاه های مخابراتی و الکترونیکی خودی و تأمین امنیت آن ها در مقابل عملیات شناسایی و اختلال دشمن می باشد. مأموریت سامانه جنگ های الکترونیکی در انواع عملیات آفندی و پدافندی هر نیروی مسلحی را به شرح زیر می توان نام برد:
جمع آوری اطلاعات راهبردی و تاکتیکی کشورهای هدف (در زمان صلح و جنگ)؛
رهگیری تهدیدها و اعلام هشدارهای لازم به نیروهای خودی (در زمان صلح و جنگ)؛
اقدام به عملیات پیشگیرانه و جلوگیری از غافلگیری نیروهای خودی در برخوردهای اجتماعی در زمان صلح و جنگ؛
اجرای عملیات تهاجم الکترونیکی و دفاع الکترونیکی در انواع مأموریت های اجرایی عملیات هوایی تاکتیکی و عملیات پدافند هوایی، عملیات عرشه، عملیات توپخانه صحرایی و … ؛
(هجوم الکترونیکی و دفاع الکترونیکی) به پایگاه های خودی، پس از انجام موفقیت آمیز عملیات رزمی هوایی و دریایی؛
اقدام جنگ الکترونیکی در زمینه های پشتیبانی الکترونیکی، ضد الکترونیکی در طبقه بندی مشاغل نیروهای مسلح هر کشوری جزو مشاغل پشتیبانی عملیاتی و رزمی محسوب می شود؛
کمک به حفظ برتری عملیات نظامی (هوایی، دریایی و زمینی)؛
تکنیک های جنگ الکترونیک تدافعی (نبرد رادیو الکترونیک):
بهره گیری از توان پایین :در صورتی که فرستنده های خودی با توان پایین کار کننند امکان شنود سیگنال های خودی از سوی دشمن کاهش می یابد و زمانی که دشمن نتواند سیگنال های ارسالی از فرستنده های خودی را دریافت کند، قادر نخواهد بود محل فرستنده ها را پیدا کند.
به کارگیری آنتن متحرک آنجا که عملی باشد :هر کجا عوارض زمین اجازه دهند که آنتن ها همدیگر را پوشش دهند در این صورت استفاده از این تکنیک نسبت به روش آنتن های کنترل از راه دور کارایی بیشتری خواهد داشت؛ زیرا در این روش امکان تحرک بالاتری فراهم می آید.
به کارگیری آنتن های جهتی :وقتی توان به یک آنتن اعمال می شود، در اطراف آنتن یک میدان تشعشعی پدید می آید که مسیر بین آنتن فرستنده تا آنتن های گیرنده را از طریق فضا طی می کند.
این میدان تشعشعی دارای دو مولفه به نام های مولفه الکتریکی و مولفه مغناطیسی میدان می باشد که بر اساس نوع آنتن استفاده شده، پترن معینی را شکل می دهد. نوع پلاریزاسیون یک موج ساطع شده از روی جهت خطوط نیروی تشکیل شده به وسیله میدان الکتریکی مشخص می شود.
اگر خطوط نیرو عمود بر زمین باشند، پلاریزاسیون عمودی و اگر این خطوط با زمین موازی باشند، پلاریزاسیون را افقی می نامند. آنتن ها با پلاریزاسیون افقی، جهتی هستند. به کارگیری آنتن با پلاریزاسیون افقی، موجب کاهش میزان آسیب پذیری نیروهای خودی در مقابل شنود و جهت یابی دشمن می شود.
کنترل فرستنده ها از راه دور
آنتن های طعمه (فریب) :در صورت امکان می توان آنتن های فریب یا آنتن های اضافی را در محل آنتن های اصلی و با فاصله بین 2 الی 55 کیلومتر از پست فرماندهی، به صورت عمودی بر پا نمود.
کاهش زمان ارتباط :روش دیگر برای کاهش احتمال شنود سیگنال از سوی دشمن این است که از ارتباطات رادیویی فقط زمان نیاز استفاده شود.
استتار آنتن :استتار آنتن عبارت است از به کارگیری تکنیک پنهان سازی آنتن های رادیویی پشت عوارض طبیعی و آن یک روش بدون هزینه به منظور گمراه نمودن تلاش های جهت یابی دشمن می باشد.
اپراتورها باید در زمینه های به کارگیری و نگهداری تجهیزات مربوط به خود آموزش ببیند.
رادارها: جهت یابی رادارها می تواند با احتمال خطای (CEP) 50 متر در یک محدوده 10 الی 20 کیلومتری بسیاری دقیق باشد.
