افغانستان نظام‌های سیاسی، چون شاهی، ریاستی، امارتی و جمهوریت را تجربه نموده است. نظام‌های گذشته به اشکال مختلف از جمله کودتا، جنگ و زور، تغییر نظام سیاسی و به شکل مسالمت آمیز از طریق آرای مردم به وجود آمده است. هر شاه، رئیس جمهور و امیر، نظام را به نفع خود تعریف و استفاده نموده است. هیچ نظامی نتوانسته است قناعت و رضایت ملت افغانستان را حاصل نماید. چون برای ملت آرام زیستن و نان داشتن اهمیت داشته است. اما از نظر سیاسی یک کشور درجه سوم و سنتی باید از مرحله سنتی به مرحله پیشرفت و ترقی (خودکفایی) زودتر از پنجاه سال گذار نماید. متاسفانه مرحله گذار افغانستان با جنگ، برادرکشی، مهاجرت و ویرانی سپری شده و هنوز هم به نیمه مرحله‌ی مدرن یا خودکفایی نرسیده ایم. پس واضح گفته میتوانیم که مشکل در نوع نظام سیاسی نبوده، بلکه مشکل در رهبری نظام‌های گذشته و فعلی وجود داشته و دارد. به هر صورت گذشته را صلوات آینده را باید ما بسازیم.
صلح به یکی از آرزوهای مردم افغانستان مبدل شده است. باید همه تلاش ورزیم تا به این آرزوی بزرگ و ملی خود برسیم. این روزها بحث حکومت مؤقت بسیار سرزبان‌ها و داغ شده است، تا حدی‌که میان وکلای ولسی جرگه، سیاسیونِ تحت چتر نظام جمهوریت، رهبری طالبان، کشورهای همسایه و حتی حامی بزرگ جمهوریت (امریکا) یگانه شرطِ تامین صلح و ختم جنگ را در ایجاد حکومت مؤقت میبینند. گرچند حکومتِ موقت و انتقالی بعد از فروپاشی نظام طالبان در کشور برای مردم افغانستان مؤثر تمام شد، اما اینبار تفاوتِ بسیار وجود دارد. آن وقت ما از صفر آغاز کردیم، اما امروز ما نظام سیاسی مشروع و قابل شناخت جامعه جهانی داریم. امروز ما اردوی ملی، پولیس ملی و امنیت ملی تربیه شده و منظم داریم، امروز ما قوای سه گانه‌ی فعال داریم، امروز ما سفارتخانه‌های فعال در اکثریت کشورها داریم، امروز ما تمثیل کننده‌ی دموکراسی نیم‌بند و دارای آزادی بیان و حقوق مساوی شهروندان هستیم، تولیدات وطنی داریم، امروز ما دارای پوهنتون‌ها و مکاتب باز در اکثریت نقاط کشور هستیم و امثالهم روابط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی با اکثریت کشورهای همسایه و جهان داشته و داریم. اما با آن‌هم افراد، اشخاص و جریان‌های سیاسی خواهان ایجاد حکومت مؤقت بوده و هستند. در فوق یادآور شدم که تمام مشکلات را عده از حلقات فرصت طلب برای ملت خلق کرده همواره در تلاش اند تا جهت بدست آوردن و حفظ منافع شخصی شان میان ملت و حکومت فاصله ایجاد نمایند که این فاصله باعث خشم ملت شده و دشمن نیز از این خلای بزرگ استفاده‌سو نموده به اهداف تعیین شده خود نزدیک شده و یا رسیده اند.
بناءً ایجاب می نماید تا سیاسیون، احزاب و تمامی اقشار جامعه و گروه طالبان به عوض ایجاد حکومت موقت که باعث فروپاشی نظام موجوده می گردد، اجتناب نموده پروسه صلح را تشدید بخشیده و در کشور برای یک آتش بس دائمی زمینه را مساعد سازند.
