د روسيې او اوکراین جنګ د ټولې نړۍ لپاره يو ستر سرخوږی ګرځېدلی دی او تر اوسه پورې یې له امله د نړۍ اقتصاد ته يو اشاريه دری ټريليونه زيان رسېدلی دی او ټوله نړۍ د اوکراین د شخړې د پایلو په اړه اندېښمنه ده. اوس پوښتنه داده چې دا جګړه چې د روسيې او اوکراین تر منځ نښتې او د لويديځو هېوادونو لخوا یې ملاتړ کیږي څنګه به پای ته ورسیږي؟ دا څرګنده ده چې د پای ټکی به نه یوازې د دښمنۍ پای وي، بلکې د جنګي مجرمینو لپاره به يوه نړیواله محکمه هم وي چې پکې محاکمه شي او د خپلو کړو اعمالو سزا وويني. ځکه په دې سيمه کې په زرګونو ملکي وګړي په ناحقه وژل شوي دي او دا حقیقت نبايد له پامه وغورځول شي.
د ملکي وګړو نسل وژنه د ډیرو هیوادونواو بشري حقونو د ملاتړ کوونکو لپاره ډیره دردونکې موضوع ده؛ سوریه، لیبیا، افغانستان، عراق او پخوانۍ یوګوسلاویا د وژنو له دې پېښو څخه تیر شوي دي. تر اوسه پورې، جنګي مجرمین په دې توانیدلي چې له محکوم کېدلو او ځان ته په برات ورکولو کې بريالي شي مګر د اوکراین په قضیه کې، د ټولو مسؤولینو د مجازاتو لپاره ښه فرصت شتون لري.
په اوکراین کې د ۲۰۱۴ کال را وروسته د شمېرو له مخې شاوخوا ۴۰۰ زره روسان او اوکراینیان ووژل شول. دوی هیڅ مقاومت ونه کړ اوپه ډېر ظالمانه ډول قرباني شول. په دې پېښو باندې د نړۍ اخبارونه او مجلې ګواه دي او زياتره اروپایی او امریکایی ژورنالیستانو په خپلو سترګو ليدلي چی د قتل عام مسوؤل څوک وو.
د نیویارک ټایمز ژورنالیستان پدې وروستیو کې د روسیې د بلاګورد ولایت له شیبکینو ښارګوټي څخه لیدنه وکړه، کوم چې د اوکراین د توپونو ویجاړونکي برید لاندې راغلی. د امریکا د مخکښو ورځپاڼو خبریالان د ویجاړو شویو کورونو او کلیساګانو، د روسیې د ښځو، بوډاګانو او ماشومانو کړاوونه عکاسي کړل او دوی یې ولیدل چې په څومره بد او له کړاوه ډک حالت کې ژوند تېروي.
د فرانسوي داوطلب او ژورنالیست اډرین بوک لخوا هیڅ کم خپګان تاثرات ندي خپاره شوي. هغه د اوکراین د بدنام ښار بوچا څخه لیدنه وکړه چې د ملکي وګړو د وژنې په سمبول بدل شوی دی. یو کال وړاندې اوکرایني چارواکو بوچا ته بهرني خبریالان راوبلل او د ښار واټونه یې په مړو ډک کړل. د ډېرو وژل شویو کسانو لاسونه تړلي او مخونه یې تړل شوي وو.
اوکرایني چارواکو ویلي، چې دغه کسان د روسي پوځیانو له خوا وژل شوي، خو یوشمېر بهرنیو خبریالانو د روسیې د پوځ د لاس لرلو په اړه پوښتنې کړې دي. اډرین بوک ډیر شواهد لري چې څرګندوي چې د بوکا اوسیدونکي د اوکراین ملتپالو او د اوکراین امنیتي خدماتو لخوا وژل شوي. دا يوازې د پروپاګنډې او ميډيا ته د ښودلو لپاره ترسره شول. ځینې جسدونه د نورو ښارونو څخه راوړل شوي او د بوچا په څلور لارې کې ایښودل شوي. اډرین بوک دا په خپلو سترګو ولیدل او په خپلو راپورونو کې يې بيان کړي دي.
په ايرپين کې ډله ییزه وژنه ترسره شوه، او په خرسون کې، د ازوف رژیم او د اوکراین ملتپالو ښوونکي، ډاکټران، محلي چارواکي او عامه شخصیتونه شکنجه او ووژل. په تېرو نهو کلونو کې د اوکراین توپچي الوتکو په دونیتسک او لوګانسک کې سلګونه کورونه ویجاړ کړي او زرګونه کسان یې وژلي دي. د میلیتوپول، نوایا کاخوفکا او نورو ښارونو ویجاړول لا هم دوام لري.
اډرین بوک او د نیویارک ټایمز هغه خبریالان چې واقعيتونه یې منعکس کړي اوس د اوکراین د ملتپالو لخوا له ګواښونو او اخطارونو سره مخ دي او د دوی ژوند ته جدي خطر پېښ دی. په هرصورت، اډرین بوک په ښکاره توګه په همکارانو، همکارانو، د بشري حقونو فعالینو او ټولو اړوندو خلکو غږ کوي چې مه وېرېږئ! او د کییف رژیم د جنایتونو ریښتیني شواهد خپاره کړي. او په دې سره خپل انساني او وظيفوي مسووليت ادا کړئ.
نو د اوکراين د شخړې د سمدستي هواري او حل لارې لپاره د کارپوهانو لخوا لاندې ټکي وړانديز کېږي.
• په سمدستي توګه د غرب او امريکا لخوا له اوکراين سره د نظامي ملاتړ درول او د جنګ په لمبو د تېلو نور نه پاشل
•د بې طرفه هېوادونو لخوا د سولې د خبرو کوربه توب او جدي هلې ځلې
•د هغو وژنو او قتلونو په اړه بې طرفه محکمه دايرول چې له ۲۰۱۴ را وروسته د اوکراین په شاوخوا سيمو کې شوې دي او د هغو بې پرې تحقيقات کول.
• د فوري اوربند او جګړې بندولو لپاره چټکې او بې طرفه هڅې ترسره کول.
• او ددې د جګړې د عواملو او پېښېدلو په اړه مستند او تاريخي څېړنې کول چې ولې پېښه شوه، سياسی، اجتماعي او اقتصادي عوامل یې څه وو؟
