سلیمان لایق د دې پیړۍ یو مشهور ادبي او سیاسي شخصیت دی چې متاسفانه د پرچم ډلې غړی وو. زه په دې لیکنه کې لومړی د پرچم په باب لنډ معلومات لیکم او بیا د لایق په شخصیت لنډ بحث کوم چې نوی کول د تاریخ له واقعیتونو خبر او بیدار شي چې ښو ته ښه او بدو ته بد وویلی شي.
د حزب اسلامي مشر حکمتیار په یوه مرکه کې ویلي وو چې د تیرو ۴۰ کلونو په رهبرانو کې تر ټولو بد یې کارمل او تر ټولو ښه یې ملا محمد عمر مجاهد وو. زه وایم چې په سیاسي ډلو کې هم تر ټولو بده ډله پرچم وه. ده او وي به. په پرچم کې بیا تر ټولو بد پرچمی کارمل او تر ټولو ښه پرچمی لایق وو.
په تیر لنډ تاریخ کې د پرچم ډلې ډیر لوی ملي فرصتونه ضایع کړل، نهه فاجعې (کودتاگانې یا توطیې) یې پر ملت راوستې، له جمعیت سره په گډه یې د زبرځواکونو دوه یرغلونه پر هیواد راوستل، د دواړو یرغلگرو د غلامۍ ځنځیر یې پر غاړه کړ، درې ننگین تړونونه یې وکړل او دا څلویښت کاله د هیواد د ورانۍ او ملت د تباهۍ اصلي مسئولین دي. پرچمیان او جمعیتیان له هر چا سره جوړ دي خو له افغان او افغانستان سره نه جوړیږي او هر دښمن ورپسې راولي.
که څه هم د پرچم اسلافو د مجید زابلي، عبدالرحیمزي او نورو وطندوسته افغانانو پر ضد توطیو کې هم هیواد ته ضرر رسولی دی، خو د یوې ډلې په توګه پرچم لاندې کودتاګانې یا دسیسې بریالۍ سر ته رسولي دي:
لومړۍ کودتا یې د سردار داود په واسطه د ظاهر شاه په ضد وکړه او د بې ثباتۍ اساس یې کیښود.
دوهمه توطئه یې د سردار داود له خوا د جوانان مسلمان حرکت خلاف وکړه، روشنفکري او نوی ټوکیدلی سیاسي توازن یې بې موازنې او سردار داود یې یوازې او تجرید کړ.
درېیمه توطئه یې د میوندوال پر خلاف وکړه چې سردار داود یې نور هم یوازې کړ.
څلورمه کودتا یې پر هماغه سردار داود وکړه چې دوی یې د مار په شان په لستوڼي کې ساتلي وو. تره کي که هر څو ویل چې انقلاب ته ذهني او عیني شرایط نه دي اماده خو کارمل فشار اچاوه چې باید شکست!!! او د روسانو له خوا یې پر تره کي فشار راوړ چې د خیبر په مړینه مظاهره وکړي او پدې توګه لومړی د ثور انقلاب او بیا د شوروي یرغل ته لار اواره کړي.
پنځمه توطئه یې د خلقیانو د نظام په ضد وکړه چې امین ناکامه کړه، خو نظام یې ولړزاوه او د یوازني امید یعنې د شوروي دروازې پې پر مخ وروتړلې.
شپږمه توطئه یې د روس له یرغل سره یو ځای وکړه او د یرغلګرو به ټانکونو سپاره کابل ته راغلل او فاجعه یې عمق ته ورسوله.
اوومه توطئه یې د نجیب له خوا د تڼي پر ضد وکړه چې په نتیجه کې له اردو څخه پښتانه وشړل شول او تر اوسه اردو د اقلیتونو په مشرۍ روانه ده، چې نه سوله راوستی شي او نه ثبات.
اتمه کودتا یې پر ډاکتر نجیب او د ملګرو ملتونو د سولې پر پلان وکړه. چې په نتیجه کې د ۳۰۰ کلونو اردو او نظام چور شول، اویا زره کابلیان شهیدان شول او ښار په کنډواله بدل شو.
نهمه توطئه یې پر اشرف غني وکړه چې په ارګ کې یې تجرید، او له ټول ملت جلا یې په څو کوټو کې ایسار کړ. بیا یې مقابل کې ودریدل او دومره یې یوازې کړ چې برحال ولسمشر دی خو شپږ لکه رایې یې یووړې. اوس هم ترې دوی راتاو دي او له ملته یې لیرې ساتي.
اوس د دغسې ډلې د یوه موسس او یوه مشر په توګه سلیمان لایق ته راځو او باید په دقت خو انصاف یې وڅیړو. نوموړی یو فوق العاده بااستعداده لیکوال او شاعر و چې ځینې شعرونه یې د پښتو او دري ژبو د بهترینو اثارو په لړ کې په ساتلو ارزي. خو د ده د شخصیت نور ابعاد متضاد دي. یعنې هم ښه او هم بد اړخونه لري. د دې لپاره چې ځوان نسل ترې درس ترې واخیستلای شي، باید لنډه اشاره ورته وشي، چې دغه نسل د الفاظو په جادو کې پر تحریف شوي تاریخ تیر نه وزي او خپل تصامیم داسې ونیسي چې له ټول استعداده یې د هیواد په ګټه کار واخستل شي.
له دې سره سره لایق تر نورو پرچمیانو له ملت سره یو څه مینه هم درلوده.
نتیجه:
هیله ده ځوان او مسلکي څیړونکي په دې باب علمي او بې پرې څیړنې وکړي. د لایق صاحب مثبت خدمات بیل، له اشتباهاتو یې زده کړه او د حقیقتونو تحریف یې اصلاح کړي.
اوس چې لایق صاحب وفات شوی دی او له دې نړۍ سره یې اړیکه پرې شوې ده، موږ دعا کوو چې الله تعالی دې ورسره عدالت وکړي. د هغه لوی ذات د رحم او بښنې سمندر ناپایه دی. موږ پکې څوک یو چې بدنیتي وکړو.
