روهي( دوه نۍ/۲۸ د سلواغې )، شاخه بُری عبارت از فن قطع کامل و یا جزیی شاخه ریشه پوست برگ گل و یا میوه به منظور تحت تاثیر قرار دادن و نحوه رشد و باردهی درخت است.
شاخه بُری یکی از عملیه‌های مهم باغداری بوده و از حدود سه هزار سال قبل شناخته شده و مورد استفاده قرار دارد.
اهداف شاخه بُری
۱- تعادل تناسب میان نوده و ریشه:
در هنگام کشیدن نهال مثمر از قوریه قسمت از ریشه‌ها زخمی شده و ریشه‌های تقلیل یا فته ضروریات غذایی قسمت بالایی نبات را نمی‌تواند برآورده کند. اگر تعادل میان ریشه و نوده (ساقه) توسط شاخه‌بُری ایجاد نشود نهال بعد از غرس کردن یا خشک می‌شود و یا هم نموی آن بسیار ضعیف می‌گردد حفظ تعادل تناسب بین ریشه و نوده در نهال‌هایی که عمر یک‌ساله داشته آن قدر مشکل نبوده ولی در میوه‌جات برگریز که نهال پیوندی عمر دوساله داشته ضروری است که تناسب بین ریشه و ساقه‌ی نهال‌ها در نظر گرفته شود شاخه‌های غیر مطلوب باید قطع شده و به صورت درست بسته بندی گردد.
۲- جلوگیری از تشکیل نقطه اتصال ضعیف بین دو شاخ:
وقتی که دو نوده به اندازه‌ی مساوی در یک زاویه باریک نمو داشته باشد در نتیجه شاخه‌های با هم نزدیک نمو کرده شاخه‌های ضعیف و زاویه بین دو شاخه کوچک تشکیل می‌گردد در اثنای حاصل‌دهی نسبت ازدیاد میوه شاخه‌های متذکره را می‌شکنند ولی با استفاده از شاخه‌بُری زاویه بزرگ بین دو شاخه به وجود می‌آید که قدرت برداشت میوه و نموی جسمانی شاخه‌ها با آن افزایش می‌یابد.
۳- تنظیم و موقعیت شاخه‌های عمده:
تعداد و موقعیت شاخه‌های عمده در چار اطراف ساقه‌ی درخت مربوط شرایط اقلیمی مخصوصاً تابش شعاع آفتاب و دیگر فکتورهای تشویق‌کننده نمو می‌باشد گذاشتن تعداد زیاد شاخ‌ها در درختان مثمر برگریز باعث نموی غلو شده و از نفوذ شعاع آفتاب به داخل درخت ممانعت می‌کند بر عکس اگر تعداد شاخ‌های عمده بسیار کم باشند ساختمان درخت نموی ضعیف داشته و خطرات زیاد متوجه درخت می‌شود فلهذا گذاشتن چهار تا شش شاخه‌ی عمده به چهار اطراف درخت مناسب و مطلوب می‌باشد شاخ‌های عمده در چهار اطراف درخت باید خوب تقسیم یا موقعیت مناسب داشته و یک شاخ از شاخ دیگر باید فاصله مناسب داشته باشد زاویه بین دو شاخ باید کلان یعنی بین ۴۵ تا ۶۰ درجه و نقطه‌ی اتصال باید قوی باشد.
۴- دور کردن شاخ‌های متقاطع و مزاحم:
بعضی شاخه‌ها یکی بالای دیگر واقع شده که باعث زخمی شدن ساقه برگ‌ها و میوه‌ها می‌گردد شاخه‌های مزاحم و متقاطع زمینه داخل شدن امراض را مساعد ساخته و هم‌چنان باعث سایه (مانع تابش نور آفتاب) بر میوه که در قسمت پایین قرار دارد شده و در نتیجه میوه مرغوب و خوش‌کیفیت تولید نمی‌شود با دور کردن شاخ‌های متقاطع و مزاحم شعاع آفتاب در داخل درخت نفوذ می‌کند و حاصل زیاد و خوش‌کیفیت تولید می‌گردد.
۵- دور کردن نوده آب‌دار و سکر:
نوده آب‌دار از پندک‌های در حال استراحت که بالای آن شاخچه‌ها و ساقه موقعیت دارد به وجود می‌آید که قسمت تولید میوه آن بسیار کم است نوده‌های سکر از قسمت زیر زمین نبات به وجود آمده که سطح حاصل‌دهی درخت را کم می‌سازد. درخت خوب و پرحاصل باید از واتر سبروت (water sprout) و سکر (sucker) عاری نگهداری شود.
۶- تنظیم نموی قوی بودن و استقامت شاخه‌ها:
ا استفاده از اساسات و میتودهای مناسب شاخه‌بُری نموی قوی و استقامت نموی شاخ‌های مورد پسند تنظیم شده می‌تواند به طور مثال اگر نقاط نمویی کم‌تر باشد هر کدام آن‌ها دارای نموی قوی بوده و در صورتی که نقاط نمویی زیاد نگهداری شود نموی فی نوده کم‌تر خواهد بود. موقعیت شاخه با استفاده از قطع درست تنظیم شده می‌تواند.
به طور مثال اگر هدف از به وجود آمدن نوده به طرف پایین یا افقی باشد نوده به استقامت پندک پایین و یا اگر هدف از تشکیل نوده عمودی باشد نوده به استقامت پندک بیرونی قطع گردد. با استفاده از تخنیک مخصوص شاخه‌بُری نظر به خصوصیات یعنی نموی درخت به شکل پراکنده یا افقی و یا عمودی می‌تواند تنظیم شود.
۷- تنظیم نموی جسمانی و میوه‌گیری:
نموی جسمانی (بدنی) و میوه‌گیری یکی با دیگر بسیار ارتباط نزدیک دارند جهت به دست آوردن حاصل زیاد برای سال‌های زیاد موازنه مناسب بین نموی جسمانی و میوه‌گیری باید حفظ شود به صورت عموم به مشاهده رسیده که نموی جسمانی زیاد سبب کم‌شدن تولید میوه می‌گردد از طرف دیگر میوه بسیار زیاد نموی جسمانی برای تولید میوه آینده را کم می‌سازد لهذا شدت شاخه‌بُری مربوط به نوع درخت حفظ تعادل بین نموی جسمانی و قدرت تولید میوه می‌باشد. در بعضی انواع درختان مثمر میوه با لای نوده‌های یک‌ساله مانند انجیر انگور و شفتالو تولید می‌شود در این حالت باید نموی جسمانی زیاد تشویق گردد تا برای سال آینده میوه تولید شود. اما درختان سیب ناک وبادام میوه بالای سپر (Spur ) یا نوده کوتاه تولید کننده میوه در چوب‌های پیر تولید می‌گردد از این رو ضروری است تا تولید سپر تشویق گردد. در شاخه‌بُری درختان سیب، ناک و بادام باید سپر‌های کهنه دور شده و سپر‌های جدید تشویق شوند.
۸- تشویق منظم میوه‌گیری:
میوه‌گیری غیرمنظم (سال‌بری) در انواع مختلف درختان مثمر به صورت عموم یک مشکل عام است در سالی که درخت زیاد حاصل می‌دهد گل کم تولید نموده و در سال آینده مجبور به تولید یا حاصل کم گردیده سال‌بری در درخت مذکور به وجود می‌آید. در سیب و ناک بعد از گل کردن نوک نوده ﭘندک نهایی در اوایل تابستان قطع گردد نوده‌های تولیدی برای سال آینده تولید می‌کنند که مشکل سال‌بری تا اندازه‌ای نیز رفع می‌گردد.
۹- کنترل اندازه نبات:
غرس کردن درختان به فاصله بسیار نزدیک، یکی از مهم‌ترین فکتور حاصل زیاد در فی واحد زمین می‌باشد، جهت به دست آوردن این هدف ضروری است درخت قد ﭘست تربیت شود.
