لوي اختر د اسلامي وحدت او ورورولۍ ورځ ده , لوی اختر هغه اسلامي جشن دي چې ټوله اسلامي نړۍ پكې د يوالي احساس كوي سره لدې چې په مختلفو ژبو خبري كوي او په بيلوبیلو هيوادونو كى اوسيږي , دا اختر هرهغه ځای ته د خوښۍ او سوكالۍ پيغام وړي په كوم ځای كې چې د الله تعالى نوم ياديږي , هوكى دا د مغفرت او اطاعت لپاره ګډ فرصت دی , زيان او خساره ده هغه چا لره چې دا فرصت په ګناهونو فاسدوي , او صفا اوښكلا يې د الله تعالى څخه په سركشي باندې بدرنګه كوي , نو پدي عيد كې د حيواني اوشهواني غرايزو په اساس جشنونه مه جوړوي , او د هغو نيکيوساتنه وكړي چې له عيد څخه وړاندي مو په لاس راوړې دي , له حماقت څخه لرې نده چې څوك د خپل نفس د غوښتنو تر اثر لاندي شي او دا ګمان وكړي چې ګواكى عيد ده لره د فسق او ګڼاه ډګر دی .
د بشريت د تاريخ په اوږدو كې په نړۍ كې په هرمذهب اوهر دين كې په ځاڼګړى توګه اخترونه و, او شته دي , خو په اسلام كې په دواړه موجود اخترونه كې د الله تعالى عبادت او اطاعت پرځای کیږي , داسلام یوه لویه ځانګړتیا همدا ده چې د انسان هرعمل پکې عبادت ګڼل کیږی , كه چیرې د اسلام په لارښونه او تګلاره پل کیږدي . كه كمکی اختر راواخلو چې د روژى د مباركې مياشتې له عبادت څخه وروسته چې د قدرمباركه شپه هم پكې شامله ده راځى , داسي ښكاري چى د يوى مياشتى له عبادت څخه وروسته د الله تعالى د اطاعت اوعبادت خوشحالي څرګندوو , هغه چا لره پكار هم ده چى د خوشحالۍ څرګندونه وكړي چى پوره يوه مياشت يى د ايمان او احتساب سره سره روژه نيولي وي , او د الله تعالى د رحمت او مغفرت غوښتنه ئې کړی وي .
خولوي اختر وروسته له هغه راځي چى د الله تعالي بنده ګان د الله تعالي كورمكې مكرمې ته ولاړ شي , څرنګه چې د نړۍ له ګوټ ګوټ څخه مكې مكرمې ته مسلمانان ځي , او د دوي هغه خوږه او ګرانه ترانه له هر ګوټ او لوري څخه آرويدل كيږي (لبيك اللهم لبيك، لبيك لا شريك لك لبيك، إن الحمد والنعمة لك والملك لا شريك لك،) په داسې حال کې چې سپين څادرونه ( احرام ) يى اغوستى وي چى ليدونكى په دوي كى شاهزاده او غريب نشي پيژندلي , او خپل ټاکلی مناسك په ځاي كوي , د عرفات په سپيڅلى غونډۍ باندي راټوليږي , پداسي حال كى چې ټول د الله تعالى څخه مغفرت او عفوه غواړي او الله تعالى دوي ته د مغفرت او بښني وعده وركوي او د ځمكې او آسمانونو خالق پدوي غږ كوي ( راشي زما بنده گانو مغفرت دي وي تاسو ته يقيناً ستاسو بدۍ په ښيګنو بدلې شوې ) . نو د دي زيرى او لوي كرم او بښني په پايله كى مسلمانانو ته د خوشحالۍ څرګندونه پكار نده ؟ , عيد الاضحى (لوي اختر) د مسلمانانو تر منځ د ژورو روابطو د تړاو اساسي لامل دي , اولوي اختر په هغه بې نظیره انسانی غونده کې چې په یوه ربانی چاپیریال کې راټولیږي شعوري ګډون او مشاركت دي چى د عرفات له ډګر څخه ټولى اسلامي نړۍ ته د لوديځ څخه تر ختيځ پوري غزيږي .
لوي اختر همداراز د هغه موسم اوګولالى بازار څخه یادونه ده چى انسان پکې د الله تعالى سره دخپل آخرت لپاره ګټمن تجارت کوي , دا عيد د ذالحجه له هغه لسو د بركته ډكو ورځو څخه وروسته راځي چى پكى د اطاعت او عبادت اجراوثواب زياتیږي , او رسول الله صلى الله عليه وسلم داسي ستايلى دي (ما من أيام العمل الصالح فيها أحب الى الله تعالى من هذه الأيام..) د الله تعالى په نزد پدي ورځو كى صالح عمل له نوروعادی ورځو څخه غوره دي .
عيد په اسلام كې يوازي هغه خوشحالي نده چې ربانی اساس ونلري , بلكې دا هغه ژور ارزښت دي چې په الله تعالى پوري چى د انسان خالق دي تړلي دي , اودهغه دين په څيښتن پوري تړلي دي چى د بشريت لپاره يى سوكالي راوړي .
ورونو ! عيد يو دير ښه فرصت دي تر څو هغه ټولنيز اړيكې چې انسان په خپل چاپيريال كې له لاسه وركړي دي بيرته جوړې كړي , په عيد كې زړونه پاكيږي , غوڅى شوي اړيكې بيرته ټينګيداي شي , دښمني او عداوت له منځه ځي , د دښمني او لريوالي ځاي مينه محبت اونيږدوالي نيسي ,
او عيد د صلة الرحم لپاره يو ښه فرصت دي چې الله تعالى يى د مكانت او منزلت په هكله داسي ويلي دي ( واتقوا الله الذي تساءلون به والأرحام إن الله كان عليكم رقيباً) وويريږئ له هغه الله څخه چې سوال كوي تاسې يو تر بله په نامه د ده ، او وویریږئ له پریکولو د خپلوۍ څخه ، يقيناً الله تعالى تاسو څاري . او دا هغه مناسب فرصت دی تر څو د هغو يتيمانو سرونه ښكلې كړئ چې ميني او محبت ته تږي دي , پدې ورځ كې د هغه پاك زړونو خاوندانو انسانانو لاسونه د دوي سرونو ته د ښكل كول لپاره خامخا وږديږي .
په اختر كې مسلمانان خپل بيوزله ورونه په خپله خوشحالۍ كى ګډوي تر څو د لږ وخت لپاره دوي له غمجن حالت څخه لري وساتي او د ژوندانه كړاو ورڅخه هير كړي .
ورونو ! عيد د رحمت , خوشحالي , سوكالي او سرور موسم دي , او هغه خلكو ته د خوشحالۍ ورګرځول دي چى خوشحالي له دوي څخه ديوى اوږدى مودى څخه بيله شوي وي اوګواكى بيرته دوي ته دورګرځيدو اراده ونلري , همدارنګه سرور هم دوي ته شا اړولي وي خو د عيد په راتلو دوي ته خوشحالي او سرور د عقيدى او ايمان د ورورولي په چاپيريال كى بيرته ورګرځي .
د عيد په راتګ سره انسان ته د ژوندانه له كړاو څخه چې د ژوند په اوږدو كې ورسره لاس اوګريوان وي او ورسره ستومانه وي د استراحت او دمه فرصت پيدا كيږي , په عيد كې هغه كشمكش چې د دنيوي او مادي لاسته راوړنو لپاره روان وي په كرار شي .
سره لدې چې اختر د خپلوانو او دوستانو تر منځ د راشه درشى فرصت وي خو په عين وخت كې د هغو خلكو سره د ناستي پاستي فرصت هم برابروي چې سړي ورسره كوم نسبي او د خپلوي تړاو نلري , دا دنفسونود پاكې ورځې دي او د خوښۍ او ميني او محبت او ورورولۍ ورځې دي .
اختر د اسلامي وحدت او يووالۍ ورځ ده , اختر هغه اسلامي جشن دي چې ټول اسلامي نړۍ پدي ورځ د يوالي احساس كوي سره لدې چې په مختلفو ژبو خبري كوي او په بيلو هيوادونو كى اوسيږي , دا اختر هرهغه ځای ته د خوښۍ او سوكالۍ پيغام وړي په كوم ځای كې چې د الله تعالى نوم ياديږي , هوكى دا د مغفرت او اطاعت لپاره ګډ فرصت دی , نو زيان او خساره ده هغه چا لره چې دا فرصت په ګناهونو فاسدوي , او صفا اوښكلا يى د الله تعالى څخه په سركشي باندې بدرنګه كوي , نو پدي عيد كې د حيواني اوشهواني غرايزو په اساس جشنونه مه جوړوي , او د هغو نيكيوساتنه وكړي چې له عيد څخه وړاندي مو په لاس راوړي دي , له حماقت څخه لرې نده چې څوك د خپل نفس د غوښتنو تر اثر لاندي شي او دا ګمان وكړي چې ګواكى عيد ده لره د فسق او ګڼاه ډګر دی , الله تعالى مو دي شيطان له شر څخه وژغوري او د ده تعالى په اطاعت او عبادت باندى دي صبر او استقامت را په برخه كړي .
د ټولواختر دې مبارك وي
عبدالرحمن فرقاني
