تاریخ علمی، جهادی و ثقافی اسلام مملو از کارنامه های قهرمانان گمنام است، آن قهرمانانی که جهت اعلای کلمة الله خدمات عظیم نموده و هیچ نام و نشانی از خود باقی نگذاشته تا از اعمال نیک شان بدون الله کس دیگری خبر نداشته باشند.
یکی از این قهرمانان گمنام را که در تاریخ اسلام به نام صاحب النقب مشهور است نمونهٔ از اخلاص و عمل این قهرمانان گمنام حکایت می کنیم.
در جریان فتوحات اسلامی در مقابل امپراطوری روم، آن وقتیکه امیر لشکر اسلامی محمد بن مسلمه رضی الله عنه بودند، مسلمین با قلعهٔ سخت و نا قابل تسخیر رومیها مواجه شدند،مسلمانان این قلعهٔ را محاصره نمودند، اما قلعه خیلی محکم و ساختمان برج ها در ان نیز سخت و محکم بود هر گاه لشکر اسلامی میخواست به دیوارهای آن نزدیک شوند از جانب کفار توسط تیر باران منع می شدند، هنگامیکه محاصرهٔ این قلعه طول کشید و حمله های مسلمین بر آن هیچ اثری ننمود،یکی از شب ها یک مجاهد گمنام فکر نمود که اگر در زیر زمین یک تونل تا دروازهٔ قلعهٔ ساخته شود و هنگامیکه مسلمانان بر قلعه هجوم ببرد یک تن توسط این تونل خود را به دروازهٔ قلعه برساند و دروازه عمومی را بر روی مسلمانان باز سازد ممکن است این قلعه فتح شود.
همین مجاهد گمنام برای عملی نمودن این پلان خویش به تنهایی هر شب نزدیک دروازه قلعه تونل میساخت که در جریان چندین شب این تونل را تا داخل قلعه رسانید، روز دیگر لشکر اسلام باز هم بالای قلعه هجوم بردند و هر مجاهد کوشش می نمود تا خود را توسط دیوار های قلعه داخل قلعه برساند اما هیچ یکی آنها نتوانستند. در این هنگام همان مجاهد گمنام توسط تونل داخل قلعه گردید و به جرأت کامل دروازهٔ عمومی قلعه را بر روی مجاهدین باز نمود با باز شدن دروازه همه مجاهدین داخل قلعه شدن و بعد از چند لحظه قلعه فتح گردید، هنگامیکه محمدبن مسلمه رضی الله عنه از این واقعه خبر شدند خواست تا آن مجاهد که این کارنامه را انجام داده خود را معرفی نماید برای این کار همه لشکر خویش را جمع نمود و اعلان نمودند که هر کسیکه تونل را ساخته و دروازهٔ قلعه را باز نموده بود خود را معرفی نماید تا من انعام او را برایش بدهم، مگر در تمام لشکر هیچ کسی پیش نیآمد،روز دیگر محمدبن مسلمه رضی الله عنه باز همینطور اعلان نمودند مگر هیچ کسی حاضر نشد،محمد بن مسلمه رضی الله عنه تا سه روز سعی نمودند تا صاحب النقب یعنی مجاهد که این تونل را ساخته بشناسد اما او را نیافت، روز سوم محمد بن مسلمه رضی الله عنه سوگند یاد نمود گفتند: قسم به ذات الله هر کسی که این تونل را ساخته همرای من ملاقات خواهد نمود خواه شب باشد یا روز من می خواهم او را ببینم .شب هنگام که محمد بن مسلمه در خیمه خویش تنها نشسته بودند در تاریکی یک تن داخل خیمه اش شد که چهرهٔ خویش را توسط نقاب پوشانیده بود، محمد بن مسلمه رضی الله عنه با دیدن او از وی پرسید: آیا شما صاحب النقب (کسیکه تونل ساخته بود) هستید؟
شخص نقاب پوش گفت: صاحب النقب نمیخواهد تا امیر لشکر در سوگند خویش حانث گردد، مگر او چند شروط دارد اگر شما آنرا بپذیرید.
محمد ین مسلمه رضی الله عنه فرمودند: شروط او کدامها اند؟
شخص نقاب پوش گفت: اینکه نام و نشان او پرسیده نشود، چهرهٔ آن دیده نشود، برای او هیچ انعام بخشش نشود.
محمد بن مسلمه رضی الله عنه این شروط وی را قبول نمودند، بعداً همان شخص نقاب پوش گفت: من صاحب النقب هستم و بعداً از خیمه امیر به زودی خارج شده و در تاریکی شب غایب گشت.
محمد بن مسلمه رضی الله عنه از اخلاص این مجاهد خیلی متاثر گشت و همیشه در دعاهای خویش می گفتند: االلهم احشرنی مع صاحب النقب.
ترجمه: ای خداوند! مرا با صاحب النقب حشر نما.
