طبق اصول بين المللی نخستين ګام برای بیرون رفت از بحران مالی از بين بردن تورم کارمندان يک اداره است. مګر در اداره‌های دولتی افغانستان چنين نيست. اينجا بيرون رفت از بحران مالی معکوس است، بدين معنی که تورم مامورين از حد بيشتر می ګردد.
وزارت امور خارجه‌ی افغانستان که ظاهراً وزارت آرام به نظر می رسد ولی از داخل پر غوغا است. اينجا هر بار که مقامات رد و بدل می ګردد وزارت هر چه عميقتر به بحران می رود. روند معمولی است که وزارتخانه‌های افغانستان هر سال در اواخر سال مالی با بحران کسر بودجه روبرو می ګردد. ولی وزارت امور خارجه اينبار از مديريت ناسالم وزير امور خارجه آقای عثمانی آن در اوايل سال مالي با کسر و بحران بودجه روبروست.
فکر نادرست که باعث کسر بودجه شد:
آقای عثمانی يک فورمول با خود دارد. وی ميګويد: "وزارت امور خارجه از نخستين نشست بن در حق جبهه شمال رسيده بود. وزير امور خارجه‌ی آن زمان آقای داکتر عبدالله عبدالله کوشيد هر ګونه مردم پنجشير را در وزارت جابجا سازد. اين بار نوبت من است من ميخواهم به هر اندازه که مردم پنجشير در اين وزارت جا دارد من نيز به همان تعداد وطنداران ام در وزارت جابجا می سازم."
در يکی از مجالس رسمی آقای عثمانی چنين فرمود:" پيش از امدنم به حيث وزير در وزارت امور خارجه تاجکان غير متعهد وجود داشت من اينبار می خواهم تنها تاجکان متعهد را در وزارت جابجا سازم."
دو سخن بی مورد آقای عثمانی در بالا ذکر ګرديد. نخست اين که در زمان داکتر عبدالله عبدالله تنها حدود ۱۷ نفر از پنجشير در وزارت ايفای وظيفه می نمود. دوم اينکه تاجکان متعهد چه معنی دارد؟ اين سخن توهين به همه‌ی تاجکان وزارت امور خارجه است. بر اساس اصول نبايد مسله‌ی پشتون و تاجک مطرح باشد، ولی زمانی که مطرح شد آن را به ګونه‌ی توهين آمیز مطرح ننمايد. آيا همه‌ی تاجکان وزارت امور خارجه بدون اقارب آقای عثمانی که در اين اواخر در وزارت جابجا شدند، خاين هستند؟ اين سوالی است که بايد پاسخ اش از آقای عثمانی پرسيده شود.
ورشکستګی مالی وزارت امور خارجه:
اين امر در وزارت امور خارجه ريشه‌های ديرينه دارد ولی با آمدن آقای عثمانی به وزارت امور خارجه دو برابر شد. اينګونه که وزارت اضافه بست ګرديد. ګماشتن حدود هفتاد نفر سر کوچه و سرک به حيث ديپلومات وزارت امور خارجه کاری بود که وزارت را هر چه بيشتر با کسر بودجه روبرو ساخت و بحران مالی عميق تر ګرديد. در بدل اش حدود هفتاد نفر کار کشته و سابقه دار وزارت امور خارجه که بر اساس نياز در وزارت ايفای وظيفه می نمود خانه نشين شدند.
خانه نشين به اين معنی که از دولت معاش می ګيرند، کارمندان وزارت امور خارجه هستند و لی بنا بر نبود بست بايد در خانه بنشينند.
آقای عثمانی باوجود رکود مالی حکومت افغانستان و با وجود کسر در بودجه‌ی وزارت امور خارجه حدو هفتاد نفر اقارب و محافظ منافع شخصی وی در وزارت بجابجا نموده. و در تلاش است که در روز های آخرش در وزارت امور خارجه آنها را در سفارتخانه‌های افغانستان به بيرون از کشور بفرستند.
تقرری کارمندان بالمقطع يا قرار دادی مشکل ديګری است که در زمان آقای عثمانی بيشتر از حد حاد ګرديده . نمی دانيم که کارمند قرار دادی در حکومت چه معنی دارد در حاليکه معاش وی برابر با مامور رسمی و دارای مهارت های خاص نيز نيستند. ۸ نفر محافظ شخصی آقای عثمانی نيز در جدول کارمندان قرار دادی وزارت ديده می شود. قرار داد يان وزارت نيز ۳۰ نفر جديد التقرر کم نيستند. که بطور مجموعی حدود ۳۰۰ نفر کارمند قرار دادی در وزارت امور خارجه ايفای وظيفه می نمايند.
تعين معاشات بلند برای چندين تن از نزديکان آقای عثمانی بحران ديګریست که بر کسر بودجه وزارت امور خارجه افزوده. آقای عثمانی به نزديکان خود فی نفر ۱۰۰۰۰۰ صد هزار افغانی معاش را تعين نموده که از کود ۹۰ تشويقی وزارت اجرا می ګردد. در حاليکه وزارت عميقاً با بحران مالی روبروست.
وزارت امور خارجه بيشتر از ۸۰ عراده وسايط نقليه‌ی دولتی دارد. که از آن جمله حدود ۲۰ عراده وسايط برزګ برای انتقال مامورين عادی است. وسايط طبق ميکانيزم موجود از تانک تيل وزارت تيل بدست می آورد. در زمان سابق هر ماه محاسبه‌ی تيل صورت می ګرفت وزارت با کمبود تيل روبرو نمی شد ولی از زمانیکه آقای عثمانی بر وزارت مسلط ګرديده هر ماه مصرف تيل وزارت بلند می رود. از سکرتر ګرفته تا ګارد عادی وزير به تيل وزارت موتر رانی می کند. روزهای پنجشنبه و جمعه موتر های دولتی تا سالنګ و نقاط مختلف به منظور ميله انتقال داده می شود و مصارف آن در معاملات دولتی محاسبه می ګردد.
خريداری اجناس زينتی بدون نياز نيز باعث ګرديده تا بودجه وزارت از حد بيشتر کسر کند. وزارت به اندازه‌ی کافی موبل، فرنيچر و قالين دارد ولی با وجود آن در وزارت موبل، فرنيچر و قالين خرايداری ګرديده که هيچ منطق قانونی ندارد.
وزارت از لحاظ فکری به تغير جدی نياز دارد ولی آقای عثمانی بجای اينکه در مورد تغيرات فکری، اساسی و کلی فکر کند، به ساخت و ساز ظاهر وزارت پرداخته است. طعام خانه را از سر رنګمالی کرد و بدون نياز به آن چوکی های جديد خريداری شد. دفاتر مربوط خود و تيم اش از سر رنګمالی و فرنيچر کاری شد. برای باغ وزارت پشقل خريداری ګرديد که فضای وزارت را بوی پشقل فرا ګرفته است. اګر کدام شخص ناآشنا به وزارت سر بزند فکر می کند به کدام طويله سر زده است.
هدف ما اين نيست که به چهره‌ی ظاهری وزارت توجه صورت نګیرد، با توجه به چهره‌ی ظاهری بايد به کارهای اساسی نیز پرداخت. ولی مسله اينجاست کسی که نداند نياز های اساسی وزارت چيست، چګونه کار های اساسی را انجام خواهد داد.
تا چندی قبل مسله‌ی اضافه بست بودن وزارت امور خارجه مطرح بود، آقای عثمانی افراد سر کوچه و سرک را در وزارت جابجا می نمود تا بالآخره نفوذ فردی اش در وزارت به اثبات برساند. در حال حاضر مسله رنګ دیګری به خود ګرفته. جناب وزير می کوشد، تا افراد نزديک به خود را به سفارتخانه ها و جنرال قونسلګری های افغانستان در خارج بفرستد.
وی می کوشد به نزديکان خود راه های قانونی و غير قانونی را پيدا نمايد تا آنها به خارج از کشور بفرستد. که از اين راه های غير قانونی وی اين نيز است که کارمندان محلی برای نمايندګی های سياسی افغانستان در خارج را از داخل کشور انتخاب می نمايد و با مصارف ګزاف آنها را در نمايندګی های سياسی افغانستان در خارج جابجا می سازند.
پس از ۲۴ جوزای سال جاری خورشیدی تمام اراکين بلند رتبه‌ی دولتی به حيث سرپرستان ادارات دولتی شمرده می شود. بدين معنی که آنها صلاحيت حقوقی شان را از دست می دهد. آنها نمی توانند کسی را به حيث مامور دولتی مقرر و يا هم از سمت ماموريت سبکدوش نمايد. ولی آقای عثمانی برخلاف تمام قوانين کارمندان را جديداً در نمايندګی های سياسی و قونسلی افغانستان مقرر می نمايند.
با شنيدن اين که تيم تحول و تداوم تشکيل دهنده‌ی اساسی حکومت آينده‌ی افغانستان خواهد بود وزارت امور خارجه در حال چور شدن است. هر شخص بلند رتبه می کوشد خود و اقارب خود را پيش از ايجاد حکومت جديد به خارج از کشور بفرستد، تا از تغيرات اساسی خود را نجات دهد. هر شخص بلند رتبه در تلاش اين است که چګونه منافع دولتی را به نفع شخصی خود و دوستانش استفاده نمايند. آنها بدين باورند که فردا چنين چانس ميسر نخواهد بود. بطور مثال چندی قبل به آقای حميد صديق رييس تشريفات اين وزارت خود را به سمت سفير افغانستان در آلمان ګماشت، در حاليکه وی خودش تابعيت آلمانی داشته و طبق اصول نباید در کشور متبوع اش سفير می شد.
ګفته می شود آقای ارشاد احمدی معين سياسی وزارت امور خارجه نيز خود را به حيث سفير افغانستان در هالند ګماشته در حالیکه معينيت بلندتر از سفارت است ولی بخاطر دوسیه های فساد ګوناګون که اين افراد در وزارت دارند، در حال فرار و استفاده‌ی سؤ از مقام دولتی می ګردند.
چندی قبل از سوی وزارت شهرسازی افغانستان به وزارت امور خارجه اطلاع داده شد که ۱۶ آپارتمان رهايشی برای کارمندان مستعد و بی سرپناه وزارت امور خارجه در شهرک آمارات واقع قصبه‌ی شهر کابل در نظر ګرفته شده. و می بايست افرادی از هر طبقه به استفاده از آن آپارتمانها معرفی می ګرديدند ولی آقای عثمانی ملکيت آن آپارتمان ها را به کسانی سپردند که يا نزديکی قومی به وی داشتند و يا هم روابط شخصی و ګروهی با وی.
درين روزها آقای عثمانی می کوشد تا تمام نمايندګی های سياسی افغانستان در خارج را از افراد ګوناګون پر نمايد. تا جاهای خالی اش در وزارت توسط مامورين جديد التقرر اشغال نمايند. طبق اصول هيچ کارمند در ماموريت اول بيرونی اش نبايد از بست سکرتر دوم بلند تر در نمايندګی های سياسی افغانستان ايفای وظيفه نمايد. ولی آقای عثمانی که خودش از سواد کافی برخوردار نيست، بدون تفکيک کارمندان مستعد و ناکاره، کارمندان را در ماموريت نخستين به حيث مستشار به نمايندګی های سياسی افغانستان در خارج می فرسند.
دزدی ها در روز روشن مسله‌ی ديګريست که توسط افراد ناشناخته صورت می ګیرد. به طور مثال چندی قبل چند پايه اير کانديشنر(سردکن هوا) از پشت تعمير های وزارت قيچی شدند و دزدی ګرديدند. بعداً مامورين موظف امنيت ملی افغانستان پيدا نمود که کار توسط ګارد محافظتی آقای عثمانی صورت ګرفته ولی آقای عثمانی به جای اين که اين دزدان روز روشن را به کارمندان نشان دهند، کوشید تا مسله ستر و پوشانده بماند. تمامی مامورين به يکدیګر بدګمان بود و نمی دانستند که دزدی ايرکانديشنر ها کار کيست؟
مشوره‌ی مفت به رييس جمهوری افغانستان
اګر اينګونه استفاده جويي در روز های آخر حکومت رييس جمهور کرزی از مقام های دولتی صورت می ګيرد، بدون شک که وضعيت دواير دولتی به ګونه‌ی حکومتی پسا طالبانی خواهد ماند. دفاتر از همه چيز خالی خواهند ګشت. برای وزير آينده دشوارتر خواهد بود تا اصلاحات را پیاده نمايند بخاطريکه بست های دواير پيش از وقت از افراد ناخواند پر خواهند بود.
با توجه به وضعیت ذکر شده نياز است تا رييس جمهور فرمانی را صادر نمايد که تمامی تقرری ها را متوقف سازد و تنها کارهای روتين انجام يابند. و ګر نه در غير آن دواير دولتی من جمله دستګاه سیاست خارجی افغانستان فلج خواهند شد.
