ګاونډی ايران له پاکستان سره دا توپير لري ،چې له فرهنګي او مذهبي پلوه په پټه افغانستان ته راننوتلی او ځانته يې ځواکمن رېزرفونه جوړ کړي دي . په دې ليکنه کې به يوازې پر هغو فاکټونو وغږېږو ، چې په لوېديځ ولايت هرات کې پېښيږي او داسې ښکاري ، چې ډېر ژر به دغه ولايت د ايران د فرهنګي يرغل کومې ته ورولوېږي . هرات له خپلو ولسواليو سره اکثريت پښتانه مېشتی ولايت دی ، خو د ايران د لاسوهنو او ځينو ملي ضد تش په نامه افغانانو د ناوړه کړنو له امله د دغه ولايت افغاني هويت او تشخص توږل کيږي او له منځه ځي . د داسې ملي ضد هڅو يو څو بېلګې دلته مشت نمونهء خروار يادوو :
1 ـ شپږ کاله پخوا د افغانستان ولسمشر رسمي ليکلی فرمان ورکړ ، چې په ننګرهار پوهنتون کې دري ، په کابل پوهنتون کې ترکي او په مزار اوهرات پوهنتونو کې دې پښتو دېپارتمنتونه جوړ شي ، اړوندو ارګانونو کار پيل کړ ، په ننګرهار پوهنتون کې دري څانګه پرانيستل شوه او اوس لسګونه زده کوونکي لري ، په کابل کې ترکي څانګه هم جوړه شوه او ښه په درز روانه ده ، په مزار شريف کې يوه نيم ژواندې پښتو څانګه فعاله شوه ، خو په هرات کې پوهنتون ، ولايت او ملي ضد څېرو قسم وکړ چې والله که يې راباندې جوړه کړیء .
اول بهانه د استاد د نشتوالي وه ، له کابله يو ځوان استاد ورغی خو هلته يې پرې ځمکه سره تبۍ کړه ، معاش نه ورکوي ، د اوسېدو ځای يې نشته ، صنف او د څانګې کوټه نه لري ، مساپر استاد په جوماتونو کې څملي او څوک يې د پوهنتون رياست يا د پوهنځي له رييس سره خبرو ته نه پرېږدي . هغه شاګردان ، چې غواړي پښتو څانګې ته نوم وليکي ، ورته ويل کيږي چې : « مګر تو احمغي آغا که پشتو ميخوانی » ، يعنې ته احمق يې چې پښتو وايې ؟
شپږ کاله د هېواد د رييس جمهور له فرمان څخه تېر شول ، خو هېچا د هغه د عملي کېدو پوښتنه ونه کړه او د هرات پوهنتون ايراني مشربه ادارې او مشرانو د پښتو څانګې هر ګام ته هومره تيږې ورواچولې ، چې لس کاله نور به هم له ځايه ونه خوځيږي .
2 ـ په هرات پوهنتون کې د نشراتو مشر په کوم راپور کې ، چې په فارسي يې ليکلی و نو د عادت مطابق يې په راپور کې د پوهنتون او پوهنځي کلمات کارولي وو ، د ادارې له خوا په همدې جرم ( ! ) ګوښه کړای شو او ورته اعلان يې هم کړه ، چې ستا جرم دادی چې پوهنتون دې ليکلی .
3 ـ د هرات تلويزيون او راډيو يوازې يو لنډ خبري سرويس د څو دقيقو لپاره په پښتو خپروي او نور يې ټول پروګرامونه په ايرانۍ فارسي لهجې دي ، دا چې 65 په سلو کې هراتيان پښتانه دي ، د دوی يې په بلا .
4 ـ د يوه خاص قوم خلک د خپل مذهب او قومي نفوذ لپاره له ايران څخه په ترلاسه کړيو پيسو د هرات ځمکې او کورونه په خورا لوړه بيه اخلي ، دوی چې لس کاله پخوا په هرات کې 5٪ وو اوس 45٪ د هرات ښار د دوی ملکيت دی .
5 ـ پښتانه محصلان وايي : موږ دې ته اړ يو ، چې خپل هويت او قوم پټ وساتو او که نه د متعصبو کړيو له خوا له پوهنتون څخه ايستل کيږو . دوی وايي ، چې په هرات پوهنتون کې د جرمني ، انګليسي ، عربي او فارسي دېپارتمنتونه شته ، خو د پښتو دېپارتمنت نه جوړيږي . د هرات پوهنتون اداره هڅه کوي ، چې د اېټالوي او فرانسوي ژبو دېپارتمنتونه هم جوړ شي ، خو د پښتو دېپارتمنت حق نه لري فعاليت وکړی . يو بېچاره هراتی پښتون کوم ځل د افغان ملت د ساحوي دفتر له مخې تېر شوی و ، ويل کيږي چې د يوه قهرجن استاد له خوا په دې جرم چې افغان ملتي تمايلات لري تر هغو پرله پسې ناکامېده ، چې پوهنتون يې پرېښود . دا لوبه به تر هغو روانه وي ، چې پر ايران مين ځينې هراتيان اعلان وکړي چې هرات د افغانستان نه ، بلکې د ايران يو ولايت دی .
