کمپيوټري ژبپوهنه د کمپيوټر ساینس یو کاریال دی, چې د شفاهي او لیکلې ژبې شننه، ترکیب، درک او فهم تر څېړنه لاندې نیسي. تر دې حده, چې ژبه د ذهن هنداره ده، د ژبې کمپیوټري پوهاوی د فکر کولو لپاره بصیرت هم وړاندې کوي. څرنګه چې ژبه زموږ د اړیکو طبیعي او بدلېدونکې وسیله ده، د ژبپوهنې وړ کمپیوټرونه به زموږ د خبرو اترو ماشینونو او سافټویرونو سره په هر اړخیز ډول اسانتیاوې برابرې کړي، او زموږ د ګوتو په سرونو کې به یې ځای په ځای کړي, کوم چې زموږ واقعي اړتیاوې پوره کوي.
کمپیوټري ژبپوهنه د فوري ماشین ژباړې ، د تقریر پیژندنې (SR) سیسټمونو ، متن څخه ویناو (TTS) ترکیبونو ، د متقابل غږ ځواب (IVR) سیسټمونو ، د لټون انجنونو ، متن ایډیټورونو او ژبې لارښود توکو کې کارول کیږي. د دې مطالعې ساحې پورې مربوطې ساحې د ماشین زده کړې (ML) ، ژورې زده کړې (DL) ، مصنوعي استخباراتو (AI) ، ادراکي کمپیوټري او نیوروسینس کې مهارت ته اړتیا لري. د ژبې کمپیوټري پوهاوی انسانانو ته فکري او عقلي درک ورکوي. هغه کمپيوټرونه چې ژبپوهنیزه وړتیا لري, نه یوازې دا مرسته کوي, چې د ماشینونو او سافټویر سره د انسان تعامل اسانه کولي, بلکې د انټرنیټ متني او نورې سرچینې په ګڼ شمېر ژبو آماده کوي.
د کمپیوټري ژبپوهنې اهداف
د کمپیوټري ژبپوهنې تیوریکي اهداف د ژبو د ځانګړتیاوو لپاره د ګرامري او سیمانټیکي چوکاټونو رامینځته کول پکې شامل دي, چې په دې ډول نحوي او سیمانټیکي شننې د کمپیوټري پلي کولو وړتیا لري. کمپيوټري ژبپوهنه له لاندې شیانو نه بحث کوي. د پروسو تخنیکونو کشف او د زده کړې اصول, چې د ژبې جوړښت او احصایوي ملکیتونه کاروي او د ادراکي او عصبي پلوه د منلو وړ کمپیوټري ماډلونو وده کوي, کوم چې د ژبې دې پروسې او د زده کړې د څرنګوالي لپاره کېدای شي مغزو کې پيښ شي.
د دې ساحې عملي اهداف پراخ او متفاوت دي. ځینې یې خورا مشهور دي, چې په لاندې ډول دي:
د کمپیوټري ژبپوهنې سوداګریز هدفونه عبارت دي له:
۱- له یوې ژبې څخه بلې ته د متن ژباړل.
۲- د متن بیرته ترلاسه کول چې په یوې ځانګړې موضوع پورې اړه لري.
۳- د پوښتنو ځوابول ، په شمول د هغه پوښتنو چې تشریح او توضیح یا اختلافي ځوابونو ته اړتیا لري.
۴- د متن لنډیز را ایستل.
۵- د ډیالوګ اجنټانو رامینځته کول.
۶- د ټورینګ ټیسټ بریالي کولو لپاره بېلابېل چیټ بوټونه رامینځته کول.
په کمپیوټري ژبپوهنه کې ډیری کارونه - کوم چې دواړه تیوریکي او پلي شوي عنصر لري. د کمپیوټر او لومړنۍ ژبې ترمنځ د اړیکو دې ښه کولو په هدف تر سره کیږي. په دې کې د هنرونو رامنځته کول شامل دي, چې د ژبې پروسس کولو او د تولید لپاره کارول کیدی شي. دې ته ورته آثارو رامنځته کول د معلوماتو ساینس پوهانو ته اړتیا لري, ترڅو په دواړو جوړښتیز او غیر جوړښتیز شکل کې د لیکلې او شفاهي ژبې لویه اندازه تحلیل کړي.
په ځانګړي ډول, کمپیوټري ژبپوهان په پوهنتونونو ، دولتي څیړنیزو لابراتوارونو یا لوی شرکتونو کې په دندو ګمارل کیږي. په خصوصي سکتور کې عمودي شرکتونه لکه: کیټرپلر معمولاً د تخنیکي لارښوونو سمه ژباړه مستند کولو لپاره کمپیوټري ژبپوهان ګمارل کيږي. د ټیک سافټویر شرکتونه ، لکه مایکروسافټ معمولاً د طبیعي ژبې پروسس( NLP) باندې کار کولو لپاره کمپیوټري ژبپوهان په دندو ګمارل کیږي او د پروګرام کار کونکو سره د غږ کاروونکي انټرفیس ( VUIs ) رامینځته کولو کې هم مرسته کوي, چې په پایله کې به انسانانو ته د کمپیوټري وسیلو سره دې خبرو اترو کولو اجازه ورکړي لکه دوی چې نور وګړي یا بل څوک وي.
په آخر کې ، په ډیالوګ کې د ژبې په لاسته راوړلو او له متن څخه د پوهې ترلاسه کولو په لړ کې د انساني ظرفیت لرونکي کمپیوټري سیستمونو رامینځته کول په دې ډول ژبپوهنه پورې اړه لري.
پای
